Máy bay điện chở hàng sắp đi vào chạy thử nghiệm: Chở 5,6 m3 hàng hóa, chặng bay dưới 400 km

New Zealand đang trở thành tâm điểm của ngành hàng không toàn cầu khi Air New Zealand phối hợp với BETA Technologies triển khai chương trình trình diễn kỹ thuật kéo dài bốn tháng dành cho mẫu máy bay điện ALIA CX300. Đây là nỗ lực lớn nhằm đánh giá khả năng vận hành thực tế của máy bay chở hàng chạy hoàn toàn bằng điện, từ đó định hình mô hình hàng không bền vững trong tương lai.

Chương trình bắt đầu với các chuyến bay thử nghiệm từ Hamilton và sẽ mở rộng sang tuyến Wellington – Blenheim trong tháng 12 và tháng 1. Những chặng bay này được lựa chọn vì phù hợp với năng lực của máy bay và cũng phản ánh đặc điểm mạng bay nội địa của New Zealand, nơi 60% chuyến bay có cự ly dưới 350 km và 85% điện năng đến từ nguồn tái tạo. Theo Tổng giám đốc Air New Zealand, ông Nikhil Ravishankar, đây chính là điều kiện lý tưởng để thử nghiệm thế hệ máy bay không phát thải.

ALIA CX300 là mẫu máy bay chạy điện có thiết kế gọn nhẹ, khả năng bay yên tĩnh và hoàn toàn không tạo ra khí thải. Máy bay sử dụng cấu hình cất và hạ cánh thông thường, cho phép tương thích với hạ tầng sân bay hiện có và dễ dàng tích hợp vào hoạt động hàng không truyền thống.

Dù được thiết kế với tầm bay khoảng 398 km, các chuyến thử nghiệm tại New Zealand sẽ tập trung vào những chặng dài tối đa 200 km, phù hợp với điều kiện an toàn và yêu cầu thu thập dữ liệu. Máy bay có thể chở hai thành viên phi hành đoàn cùng khoảng 5,6 m³ hàng hóa, đáp ứng nhu cầu vận chuyển cỡ nhỏ trên các tuyến nội địa.

Điểm đáng chú ý trong chương trình thử nghiệm là việc triển khai các bộ sạc di động 65 kW tại Hamilton, Wellington và Blenheim, giúp sạc đầy pin chỉ trong khoảng 90 phút. Hệ thống sạc này do Quỹ Khí hậu và Thiên nhiên của Air New Zealand tài trợ và giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo máy bay có thể thực hiện nhiều chuyến bay mỗi ngày.

Lộ trình bay của ALIA CX300 tại New Zealand được đánh giá khá tham vọng. Sau thời gian thử nghiệm tại Hamilton, máy bay sẽ di chuyển xuống phía nam, dự kiến dừng chân tại Taupō, Napier và Palmerston North trước khi thực hiện các chuyến vượt eo biển Cook đến Blenheim vào cuối tháng 1.

Khu vực eo biển Cook nổi tiếng với thời tiết khó lường và gió mạnh, vì vậy dữ liệu thu được từ các chuyến bay này có giá trị đặc biệt quan trọng đối với quá trình đánh giá hiệu suất và khả năng vận hành của máy bay điện trong môi trường khắc nghiệt.

Chương trình cũng là minh chứng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa hãng hàng không, nhà sản xuất, Cục Hàng không Dân dụng New Zealand (CAA) và các sân bay địa phương. Hai phi công của Air New Zealand đang làm việc trực tiếp với đội vận hành của BETA để thực hiện các chuyến bay trong nhiều điều kiện khác nhau, qua đó xây dựng bộ dữ liệu phục vụ cho tiêu chuẩn khai thác toàn cầu.

Ngay từ chuyến cất cánh đầu tiên ngày 17/10/2025 tại Tauranga, ALIA CX300 đã thu hút sự quan tâm của ngành khi bay thẳng đến Hamilton trong cùng ngày, mở đầu cho giai đoạn thử nghiệm thực tế.

Về phía cơ quan quản lý, Tổng Giám đốc CAA Kane Patena thừa nhận rằng các công nghệ hàng không mới nổi thường không tương thích hoàn toàn với quy định hiện hành. Vì vậy, mô hình thử nghiệm lần này là bước đi cần thiết để xây dựng khung pháp lý rõ ràng, tạo điều kiện cho những tiến bộ công nghệ được tích hợp một cách an toàn và hiệu quả.

Chiếc ALIA CX300 sẽ ở lại New Zealand đến đầu năm 2026 để tiếp tục thu thập dữ liệu trước khi được trả lại cho BETA Technologies. Những kết quả thu được từ chương trình không chỉ giúp đánh giá tính khả thi của máy bay điện trong hoạt động thương mại mà còn mở ra cơ hội triển khai các dịch vụ hàng không ít phát thải và chi phí thấp trong khu vực.

Nếu thành công, New Zealand có thể trở thành một trong những quốc gia đi đầu thế giới trong việc ứng dụng máy bay điện vào vận chuyển hàng hóa, đặt nền móng cho thế hệ hàng không bền vững trong thập kỷ tới.