Một “món ăn tinh thần” của người dân vùng đất Blue zones: Ngừa đột quỵ, bệnh tim mạch, giúp nhiều người sống thọ trăm tuổi

Bí quyết sống thọ của người dân vùng đất xanh

Blue zones (Vùng Xanh) là thuật ngữ chỉ những khu vực có lối sống và chế độ ăn uống đặc trưng, khiến tỷ lệ dân số trên 100 tuổi cao nhất thế giới. 5 Vùng Xanh gồm Ikaria ở Hy Lạp; Barbagia, Sardinia ở Italy; Okinawa ở Nhật Bản; Nicoya ở Costa Rica; và Loma Linda ở Mỹ.

Chuyên gia tuổi thọ, nhà thám hiểm National Geographic Dan Buettner đã dành nhiều năm nghiên cứu về lối sống của người dân ở những khu vực này, tìm ra nguyên nhân họ có tuổi thọ lên tới 100. Ông chỉ ra rằng chìa khóa để sống lâu đôi khi không nằm ở chế độ dinh dưỡng đắt đỏ hay các bài thể dục cường độ cao. Người dân Vùng Xanh sở hữu những thói quen cực kỳ đơn giản ở tuổi 80, 90 hoặc 100 như thưởng thức rượu vang, nhảy múa, chơi nhạc… "Bí quyết của họ là biết tận hưởng cuộc sống, thay vì làm việc đến lao lực", Buettner viết trong cuốn sách Live to 100: Secrets of the Blue Zones.

Trong đó, đặc điểm chung khác của người dân Vùng Xanh là thói quen "tập thể dục nhưng không đến phòng gym". Các khu vực như Nicoya, Costa Rica văn hóa lễ hội mạnh mẽ. Họ thường xuyên tổ chức các buổi khiêu vũ. Người Hy Lạp có một sự kiện truyền thống là panegyris. Theo Buettner, họ khiêu vũ suốt đêm, cùng nhau tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi. Trên thực tế, một giờ khiêu vũ đốt lượng calo tương đương với một giờ chạy bộ. Theo Harvard Health, việc nhảy múa có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Ngoài ra, nhiều người dân Vùng Xanh thường xuyên chơi một loại đạo cụ như guitar, piano, hoặc đạo cụ cổ truyền, mang đặc trưng văn hóa của từng vùng đất. Trong bộ phim tài liệu Sống đến 100 tuổi: Bí mật của những vùng đất Blues Zone, các cụ già ở Loma Linda ở Mỹ chơi piano nhiều giờ mỗi ngày bên cạnh bơi lội, ăn chay và làm tình nguyện viên. Tại Okinawa ở Nhật Bản hay Nicoya ở Costa Rica, âm nhạc trở thành một "món ăn" không thể thiếu trong đời sống của các cụ ông, cụ bà. 

Mỗi ngày, họ chơi các loại nhạc cụ dân tộc và hát múa theo những điệu nhạc đã gắn bó từ khi lọt lòng. Ở Okinawa, các cụ già còn đặt lịch cứ hai lần một tuần sẽ có một buổi gặp gỡ để trò chuyện, chơi nhạc và hát luân phiên tại nhà của một người, như một thói quen giúp gắn kết tình thân và giảm stress, căng thẳng.

Món ăn tinh thần hữu hiệu

Theo các chuyên gia, âm nhạc giúp nâng cao tâm trạng, khiến mọi người cảm thấy dễ chịu, thư giãn, cải thiện tư duy. Trong y học, với đặc tính nâng cao tâm trạng, nó là một hình thức trị liệu đặc biệt. Liệu pháp âm nhạc được sử dụng để cải thiện sức khỏe tâm thần, tăng cảm giác hạnh phúc của một người.

Cụ thể, âm nhạc có thể giúp người bệnh Alzheimer nâng cao tâm trạng, tăng trí nhớ, giảm lo âu trầm cảm. Một phân tích tổng hợp công bố trên chuyên san Alzheimer Disease and Associated Disorders (Mỹ) vào tháng 8/2022, đã tìm thấy mối liên hệ giữa âm nhạc và sa sút trí tuệ. Sau 12 tuần sử dụng phương pháp can thiệp kéo dài, các chuyên gia đã đánh giá tác động tổng thể của trị liệu bằng âm nhạc đối với những người sa sút trí tuệ.

Liệu pháp bao gồm các buổi hòa nhạc kéo dài 45 phút xen kẽ các buổi nghỉ ngơi sau khi nghe nhạc. Họ nhận thấy, những người mắc sa sút trí tuệ tham gia nghiên cứu bình tĩnh hơn, hòa động hơn và thể hiện hành động giao tiếp bằng mắt tốt hơn so với nhóm đối chứng không tham gia trị liệu. Âm nhạc giúp ích cho trí nhớ bằng cách kích hoạt một phần não, hoạt động như một phương thức hỗ trợ đối với những người có vấn đề về trí nhớ.

Tương tự, nghiên cứu thí điểm kéo dài ba tháng tại khoa thần kinh nội trú, Bệnh viện Northwestern Memorial, năm 2020 cũng cho thấy âm nhạc là một trong những liều thuốc hiệu quả nhất với người già đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy nghe nhạc giúp kích hoạt các vùng não được sử dụng để giao tiếp xã hội. Nó làm giảm lo lắng, đau đớn và cảm giác cô đơn, đồng thời nâng cao tâm trạng và mức năng lượng. Việc ghép lời nói với âm nhạc còn giúp người bệnh đột quỵ lấy lại khả năng ngôn ngữ. Đối với bệnh nhân Parkinson, âm nhạc có thể giúp họ đi lại và giữ thăng bằng, giảm đau đầu, kích động và tăng ngưỡng co giật.