Nguyên tắc sống khỏe từ đông y đã được chứng minh từ nghìn đời, tất cả xoay quanh 2 chữ “cân bằng”

Sống trong một thế giới với vô số lý thuyết về chế độ ăn uống lành mạnh, đôi khi thật khó để biết điều gì thực sự tốt cho cơ thể chúng ta.

Quan điểm của chúng ta về thực phẩm lành mạnh luôn thay đổi, thường phụ thuộc vào những phát hiện nghiên cứu lâm sàng mới nhất. Chúng ta biết tất cả về chất béo, carbohydrate, protein, khoáng chất và vitamin, nhưng cho dù kiến ​​thức về thực phẩm có tiên tiến đến đâu, vẫn luôn có những nghiên cứu đưa ra một cái gì đó mới và các lý thuyết về chế độ ăn uống cũ bị lật tẩy.

Người Trung Quốc có câu trả lời riêng về việc ăn uống lành mạnh, với các khái niệm liên quan nhiều đến y học cổ truyền Trung Quốc. Họ có lẽ là những người ủng hộ cốt lõi nhất cho câu nói "Bạn là những gì bạn ăn", bất kể họ có thực sự làm theo lời khuyên đó hay không.

Hai bác sĩ chuyên về đông y, Chan Kei-fat và Guo Qiming sẽ cho chúng ta thấy rõ hơn mối liên hệ giữa cơ thể khỏe mạnh và thực phẩm dựa trên những kiến thức lâu năm của mình.

1. Thức ăn là thuốc, thuốc là thức ăn

Ngược lại với tây y, vai trò của thực phẩm và thuốc trong y học cổ truyền đặc biệt hơn. Ví dụ, dưa hấu là thực phẩm, nhưng nó cũng có thể có tác dụng chữa bệnh trong những ngày nắng nóng vì đặc tính ngậm nước của nó.

Các thị tộc cổ đại của Trung Quốc, có từ năm 2200 trước Công nguyên, đã khám phá ra các giá trị y học khác nhau của các loại thảo mộc khi họ vẫn còn săn bắt và hái lượm. Một số thực phẩm làm giảm bệnh tật, một số làm giảm tử vong. Theo thời gian, và cùng với sự phát triển của xã hội, các lý thuyết y học đã được phát triển.

Tuy nhiên, cũng có một số thực phẩm được coi là "thuốc" hơn là "thực phẩm", ví dụ như nhân sâm. Khi nói đến loại "thuốc" này, một người nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ, vì ăn nó có thể khiến cơ thể thêm bệnh. Tại sao? Thực phẩm có bản chất khác nhau, và tất cả chúng ta có cơ thể khác nhau, vì vậy phản ứng với thực phẩm cũng không giống nhau.

2. Bốn bản chất của thực phẩm

Trong đông y, thực phẩm được chia thành năm bản chất, được gọi là "siqi": lạnh, mát, trung tính, ấm và nóng. Bản chất của thực phẩm không được xác định bởi nhiệt độ thực tế của chúng, mà là những tác động của chúng đối với cơ thể một người sau khi tiêu thụ. Khi một người liên tục ăn một loại thực phẩm, nó sẽ tạo ra sự mất cân bằng trong cơ thể và ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Vì vậy, một trong những chìa khóa trong đông y là giữ cho cơ thể chúng ta "trung tính".

Thực phẩm ấm và nóng mang lại nhiệt cho cơ thể - ví dụ như thịt bò, cà phê, gừng, ớt cay và thức ăn chiên - trong khi thức ăn nguội và mát lại làm mát cơ thể - điển hình là salad, pho mát, trà xanh và bia. Thực phẩm trung tính là thực phẩm như dầu, gạo, thịt lợn và hầu hết các loại cá.

Người quá nóng trong người thường cảm thấy nóng, luôn ra mồ hôi, khó chịu, sưng lưỡi hoặc có thể bị táo bón. Những người bị nhiễm lạnh quá nhiều, cơ thể xanh xao, tay chân lạnh, yếu ớt hoặc lưu thông máu kém. Khi điều này xảy ra, chúng ta nên ngừng ăn loại thực phẩm tương ứng.

3. Gia vị cũng quan trọng không kém

Tương tự phương Tây, đông y cũng chia các vị thành năm loại khác nhau (Wuwei): chua, đắng, ngọt, cay và mặn. Nhưng trong đông y, đây không chỉ là gia vị. Trong y học cổ truyền, mỗi miếng thức ăn sẽ đưa dinh dưỡng đến các cơ quan tương ứng: Thức ăn chua đi vào gan giúp ngăn tiết mồ hôi, giảm ho; muối đi vào thận; thức ăn đắng đi vào tim và ruột non, giúp giải nhiệt; thức ăn cay đi vào phổi và ruột già và giúp kích thích sự thèm ăn; thức ăn ngọt đi vào dạ dày và lá lách và giúp bôi trơn cơ thể.

Để khỏe mạnh, chúng ta chỉ cần ăn thức ăn trung tính với tất cả các hương vị? Thực ra điều này không cần thiết. Chan cho biết: "Lựa chọn thực phẩm quyết định bởi cấu tạo cơ thể của mỗi người, theo mùa và nơi họ sống. Tình trạng của cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tuổi tác và giới tính. Nói cách khác, các bác sĩ đông y điều chỉnh các khuyến nghị của họ cho các điều kiện khác nhau".

4. Không có công thức chung cho tất cả mọi người

Giống như tất cả chúng ta có những tính cách khác nhau, chúng ta cũng có những cấu tạo cơ thể khác nhau. Và cũng giống như bạn không thể giao tiếp với tất cả mọi người theo cùng một cách, chúng ta cũng không thể nuôi cơ thể mình bằng cùng một loại thức ăn theo cùng một cách.

Mỗi loại thực phẩm, tùy thuộc vào bản chất của nó, có thể khiến tình hình tốt hơn hoặc xấu đi. "Không có chất nào tốt cho tất cả mọi người. Nhiều người coi gừng là tốt cho sức khỏe, nhưng khi bạn đã là một người tính nóng, bạn càng uống nhiều trà gừng, tình trạng càng trở nên trầm trọng". Guo cho biết.

5. Ăn theo mùa

Mùa và thời gian trong năm là một yếu tố khác khi nói đến lựa chọn thực phẩm. Ví dụ, mùa xuân ở các nước như "ẩm" trong cơ thể, chẳng hạn như ngô, đậu trắng và hành tây.

Mùa hè nóng nực nên chúng ta cần những thực phẩm giải nhiệt như dưa hấu, dưa chuột. Mùa thu khô, có nghĩa là chúng ta cần thức ăn để "bôi trơn", chẳng hạn như đậu tuyết và mật ong. Mùa đông lạnh nên chúng ta cần những thực phẩm có tác dụng làm ấm cơ thể như thịt bò, tôm.

Trong thế giới toàn cầu hóa, người ta có thể dễ dàng mua những loại thực phẩm trái mùa. Nhưng thực phẩm theo mùa mang lại cho chúng ta nguồn dinh dưỡng mà chúng ta cần trong mùa cụ thể đó.

6. Khí hậu cũng quan trọng

Khí hậu của một nơi cũng có thể ảnh hưởng đến lựa chọn thực phẩm của chúng ta. Ví dụ, Guo cho biết, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc: "Tứ Xuyên là một tỉnh có khí hậu rất ẩm ướt và lạnh. Vì vậy, người Tứ Xuyên thích ăn đồ cay vì đồ ăn cay làm cho chúng ta đổ mồ hôi và do đó loại bỏ sự ẩm ướt trong cơ thể". Ông cho biết thêm, nếu người dân vùng ôn đới ăn quá nhiều đồ cay, cơ thể sẽ quá nóng, không tốt cho sức khỏe.

Trong đông y, mọi thực phẩm đều bổ dưỡng, và miễn là một người khỏe mạnh không ăn quá nhiều bất kỳ một loại thực phẩm nào thì không có gì là không tốt cho sức khỏe. Các bác sĩ đông y thường đưa ra lời khuyên rằng hãy ghi nhớ "phương pháp vàng". Điều quan trọng là không nên ăn quá nhiều (chỉ tối đa 75% khả năng) và ăn thức ăn ở nhiệt độ vừa phải để tránh làm các cơ quan tiêu hóa hoạt động quá sức.

Điều này cũng áp dụng cho thực phẩm. Rốt cuộc, tất cả quy tụ trong sự cân bằng.

Có một câu nói nổi tiếng trong đông y, đó là: "Năm loại ngũ cốc cung cấp chất dinh dưỡng. Năm loại rau cung cấp sự no đủ. Năm con vật nuôi trong nhà cung cấp sự giàu có. Năm loại trái cây cung cấp dinh dưỡng". Nó có nghĩa là một chế độ ăn uống cân bằng, trong đó các loại thực phẩm được tiêu thụ trong sự kết hợp thích hợp theo bản chất và hương vị của chúng, nhằm bổ sung những tinh chất mà cơ thể con người cần.

Nguồn: DW