Những lưu ý quan trọng về mã OTP khi sử dụng tài khoản ngân hàng

Mã OTP (One-Time Password) ngày càng trở nên quen thuộc và cần thiết trong các giao dịch trực tuyến. Đây là lớp bảo mật quan trọng giúp bảo vệ tài khoản của người dùng trước những mối đe dọa trực tuyến và các hành vi gian lận tinh vi.

Mã OTP là gì?

Mã OTP là một dãy gồm 4 hoặc 6 chữ số ngẫu nhiên, chỉ có thể sử dụng một lần cho mỗi giao dịch phát sinh. Được ngân hàng hoặc tổ chức tài chính cung cấp để xác thực giao dịch trực tuyến, mã OTP giúp bảo vệ tài khoản khỏi nguy cơ bị truy cập trái phép.

Mã OTP thường được gửi qua nhiều kênh như SMS, email hoặc thông báo ứng dụng ngân hàng, và chỉ có hiệu lực trong thời gian ngắn (khoảng 30-60 giây tùy ngân hàng). Nếu không nhập mã OTP kịp thời, giao dịch sẽ không thể thực hiện và cần phải bắt đầu lại với mã OTP mới.

Tại sao mã OTP quan trọng?

Trong các giao dịch trực tuyến, mã OTP đóng vai trò bảo vệ tài khoản khỏi các mối đe dọa an ninh. Lớp bảo mật này đặc biệt hữu ích khi thông tin tài khoản có thể bị lộ hoặc đánh cắp qua mạng. Nếu chỉ có mật khẩu đăng nhập, các hành vi truy cập trái phép có thể xảy ra. Nhưng nhờ có mã OTP được gửi về thiết bị của người dùng, kẻ gian dù biết mật khẩu cũng không thể hoàn tất giao dịch nếu không có mã OTP.

Trong bối cảnh "tội phạm công nghệ" ngày càng nhiều và tinh vi, mã OTP giúp tăng cường bảo mật, đảm bảo chỉ người dùng hợp pháp mới có thể hoàn tất các giao dịch quan trọng. Mỗi mã OTP chỉ sử dụng một lần và chỉ có hiệu lực trong thời gian rất ngắn, giúp người dùng an tâm hơn khi giao dịch trực tuyến.

Các thủ đoạn lừa đảo lấy mã OTP để chiếm đoạt tiền trong tài khoản

Hiện nay, các thủ đoạn lừa đảo nhằm chiếm đoạt mã OTP ngày càng tinh vi. Kẻ gian thường giả dạng nhân viên ngân hàng, công ty tài chính hoặc thậm chí là cảnh sát, tiếp cận người dùng qua các cuộc gọi, tin nhắn hoặc email để yêu cầu cung cấp mã OTP. Các kịch bản lừa đảo thường bao gồm:

Giả làm nhân viên ngân hàng hỗ trợ khóa thẻ hoặc xử lý giao dịch khẩn cấp: Kẻ gian thường tuyên bố có giao dịch bất thường từ tài khoản của bạn và yêu cầu bạn cung cấp mã OTP để "khóa tài khoản" hoặc "bảo vệ tài sản". Thực chất, khi bạn cung cấp mã OTP, chúng sẽ sử dụng mã này để thực hiện giao dịch rút tiền từ tài khoản của bạn.

Gửi liên kết giả mạo qua email hoặc tin nhắn: Các đối tượng lừa đảo tạo ra các trang web có giao diện y hệt trang ngân hàng, sau đó gửi link yêu cầu người dùng đăng nhập hoặc cung cấp mã OTP để "xác nhận giao dịch". Một khi người dùng nhập mã OTP, kẻ gian có thể chiếm quyền kiểm soát tài khoản.

Giả danh công ty tài chính hoặc công an: Kẻ gian mạo danh nhân viên tài chính hoặc cảnh sát, yêu cầu bạn cung cấp mã OTP để "xác minh danh tính" hoặc xử lý vụ việc pháp lý. Thậm chí, có trường hợp chúng hăm dọa người dùng để tạo áp lực, làm người dùng không kịp suy nghĩ mà cung cấp mã OTP.

Sử dụng mã QR hoặc mã OTP qua cuộc gọi tự động: Một số đối tượng lừa đảo sử dụng mã QR giả, yêu cầu người dùng quét mã để thực hiện giao dịch. Sau đó, chúng gọi điện để lấy mã OTP của bạn, với lý do "hoàn tất giao dịch".

Các loại mã OTP phổ biến hiện nay

Hiện nay, có nhiều loại mã OTP được sử dụng trong giao dịch trực tuyến, mỗi loại đều có ưu và nhược điểm riêng:

SMS OTP: Khi thực hiện các giao dịch online như chuyển khoản hay thanh toán hóa đơn, hệ thống sẽ gửi một tin nhắn chứa mã OTP đến số điện thoại đăng ký của người dùng. Đây là loại OTP phổ biến nhất, tiện lợi và dễ sử dụng. Tuy nhiên, phụ thuộc vào mạng di động nên đôi khi có thể chậm trễ hoặc gặp gián đoạn.

Smart OTP: Đây là ứng dụng tạo mã OTP trực tiếp trên điện thoại thông qua ứng dụng ngân hàng. Khi thực hiện giao dịch, người dùng chỉ cần mở ứng dụng để lấy mã OTP mà không cần chờ tin nhắn. Hình thức này nhanh chóng và thuận tiện hơn, song đòi hỏi người dùng cài đặt ứng dụng ngân hàng trên điện thoại.

Token OTP: Đây là thiết bị rời tạo mã OTP mà không cần kết nối mạng. Token OTP phù hợp cho những người thường xuyên giao dịch với số tiền lớn hoặc không muốn phụ thuộc vào kết nối internet. Tuy nhiên, người dùng cần mang theo thiết bị này khi cần giao dịch, và nếu bị mất thiết bị sẽ dẫn đến nguy cơ bị lộ mã OTP.

Voice OTP: Đây là hình thức OTP mới, trong đó hệ thống sẽ tự động gọi điện thoại đến người dùng và đọc mã OTP. Phương thức này phù hợp với những người có nhu cầu bảo mật cao hoặc khó tiếp cận tin nhắn văn bản.

Những lưu ý khi sử dụng OTP

Do mã OTP là lớp bảo mật cuối cùng trước khi tiền được chuyển đi, người dùng cần đặc biệt chú ý khi sử dụng:

Kiểm tra kỹ thông tin giao dịch: Trước khi nhập mã OTP, hãy kiểm tra cẩn thận số tiền, tên người nhận và các thông tin liên quan. Điều này giúp bạn xác định rằng giao dịch chính xác và tránh bị lừa đảo.

Không chia sẻ mã OTP: Tuyệt đối không chia sẻ mã OTP với bất kỳ ai, kể cả những người tự xưng là nhân viên ngân hàng hoặc người thân. Các ngân hàng không bao giờ yêu cầu bạn cung cấp mã OTP qua điện thoại hay mạng xã hội.

Bảo mật điện thoại: Đặt mật khẩu cho điện thoại và không tự động lưu mã OTP hoặc các thông tin nhạy cảm khác. Thường xuyên thay đổi mật khẩu điện thoại để ngăn người khác đọc được mã OTP.

Thông báo ngay với ngân hàng khi gặp sự cố: Nếu bị mất điện thoại hoặc phát hiện có giao dịch bất thường, hãy liên hệ ngay với ngân hàng để khóa tài khoản hoặc tạm ngừng tính năng SMS OTP nhằm tránh rủi ro không mong muốn.

Phương thức xác thực OOB (Out of Band): Đối với khách hàng sử dụng thẻ tín dụng để thanh toán có thể chọn phương thức xác thực OOB thay cho việc nhận mã OTP để tăng thêm bước bảo mật. Với phương thức này, khách hàng khi cần xác thực giao dịch trực tuyến bằng thẻ quốc tế sẽ được chuyển hướng sang ứng dụng ngân hàng số, sau đó xác thực (như đăng nhập) bằng Password/Passcode/Biometric và hoàn thành xác thực giao dịch.