Tại sao lại có cảm giác bước hụt chân khi bắt đầu chìm vào giấc ngủ?

Hiện tượng này là gì?

Giật cơ lúc ngủ (hypnic jerk) xảy ra khi các cơ bắp, đặc biệt là ở chân, vô tình co bóp đột ngột. Đây là một hiện tượng gây tranh cãi trong giới khoa học và nhiều giả thuyết được đưa ra để giải thích cho vấn đề này.

Nhiều người cho rằng, sự thức tỉnh bất ngờ cho phép chúng ta kiểm tra môi trường lần cuối - đảm bảo xung quanh thực sự an toàn để chìm vào giấc ngủ - bằng cách tạo ra phản ứng giống như giật mình. Một giả thuyết khác khẳng định, hiện tượng này cho phép chủ thể kiểm tra sự ổn định vị trí cơ thể trước khi đi ngủ, đặc biệt nếu bạn nằm tại nơi không bằng phẳng.

Lý thuyết khác lại cho rằng, hypnic jerk chỉ đơn thuần là một triệu chứng nhượng bộ của hệ thống sinh lý giai đoạn đầu của giấc ngủ khi chuyển đổi từ việc điều khiển cơ đến trạng thái thư giãn và tê liệt cuối cùng.

Về bản chất, giật cơ lúc ngủ có thể là dấu hiệu của sự chuyển giao cuối cùng giữa hệ thống não hoạt động - sử dụng dẫn truyền thần kinh kích thích hỗ trợ sự tỉnh táo - với hạt nhân preoptic ventrolateral - sử dụng dẫn truyền thần kinh ức chế làm giảm sự tỉnh táo và thúc đẩy giấc ngủ.

Trong hầu hết các trường hợp, đây là một hiện tượng bình thường, mặc dù chúng có thể gây bối rối và hoảng sợ. Trong các trường hợp cực đoan – tần số hoặc tốc độ bạo lực của phản xạ cao - có thể khiến chủ thể tỉnh táo, ngăn không cho bước vào quá trình khởi đầu giấc ngủ như bình thường, lâu dài sẽ dẫn đến chứng mất ngủ.

Tác nhân gây ra giật cơ lúc ngủ

Bất cứ hoạt động nào liên quan đến cơ vào ban đêm cũng có thể làm hiện tượng này xảy ra nhiều lần, thậm chí còn mạnh mẽ hơn. Ví dụ, uống caffeine hoặc các chất kích thích, tập thể dục nặng vào buổi tối hay căng thẳng, lo lắng vào ban đêm sẽ dẫn đến giật cơ lúc ngủ. Do đó, hãy tránh những tác nhân ảnh hưởng trên. Quá mệt mỏi, thiếu hoặc lịch trình ngủ bất thường cũng là nguyên nhân. Để cải thiện, bạn nên duy trì một kế hoạch ngủ, thức đều đặn và đúng khoa học.

Cuối cùng, nhìn từ góc độ dinh dưỡng, thiếu magie, canxi hoặc sắt cũng có thể làm tăng nguy cơ giật mình tự phát. Hiện tượng hypnic jerk cũng có thể liên quan đến việc kích thích cảm giác trong giai đoạn khởi đầu của giấc ngủ. Vì vậy, môi trường ngủ mát mẻ, tối và yên tĩnh có thể giảm tần suất và cường độ của chúng.