Tâm điểm chứng khoán: Vì sao thị trường biến động mạnh và liệu đã tạo đáy?

Theo chuyên gia, nguyên nhân sâu xa khiến thị trường biến động mạnh tuần qua do tâm lý bất ổn của phần lớn nhà đầu tư cá nhân, vốn chiếm tỷ trọng lớn.

Tuần qua, VN-Index có 2 phiên giảm mạnh và 3 phiên tăng, trong đó 2 phiên tăng mạnh. Chốt tuần, VN-Index ghi nhận tuần tăng điểm trở lại với mức tăng 1,52%.

Vì sao thị trường có biên độ dao động rộng như vừa qua? Liệu thị trường đã xác lập đáy? Và nhà đầu tư nên quan tâm nhóm cổ phiếu nào giai đoạn hiện nay? Chúng tôi ghi nhận ý kiến từ các chuyên gia dưới đây:

Vùng điểm hiện nay có thể được xem là vùng đáy

Ông Trương Hiền Phương, Giám đốc cấp cao, CTCK KIS Việt Nam

Thị trường biến động mạnh tuần qua, trước hết do tác động bởi một số thông tin vĩ mô. Đó là nhà đầu tư quan ngại Ngân hàng dự trữ liên bang Mỹ (FED) duy trì lãi suất cao để chống lạm phát. Trong nước, tỷ giá có vài thời điểm tăng đột biến dẫn tới Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có hành động phát tín phiếu để hút tiền về, gián tiếp đẩy lãi suất thị trường mở tăng lên.

Xét về hiệu quả, hành động của NHNN là hợp lý, kịp thời. Tuy nhiên, nhà đầu tư có đôi chút quan ngại, khi đà giảm lãi suất có phần chững lại, thậm chí nhích nhẹ trên thị trường liên ngân hàng. Nhà đầu tư cũng lo, liệu việc phát hành tín phiếu có ảnh hưởng tới thị trường tiền tệ, đặc biệt có liên quan thị trường chứng khoán hay không. Đây chỉ là những quan ngại chứ không có gì rõ rệt.

Kế nữa nguyên nhân khiến thị trường giảm còn đến từ các tin đồn. Các tin đồn này còn được diễn giải theo nghĩa tiêu cực dẫn tới thị trường giảm sốc. Ngoài ra, khối ngoại vẫn bán ròng với khối lượng lớn khiến nhà đầu tư e ngại.

Nhưng sau đó thị trường đảo chiều tăng mạnh khi những vấn đề nêu trên được giải quyết. Đó là khi mà FED tạm thời không tăng lãi suất, tạo tín hiệu tích cực cho thị trường. NHNN kiểm soát được đà tăng của tỷ giá, giữ được thị trường tiền tệ khá ổn định.

Các công ty liên quan tin đồn đã nhanh chóng cung cấp thông tin tới nhà đầu tư để đính chính, xác nhận thông tin không đúng sự thật, giúp ổn định tâm lý nhà đầu tư. Ngoài ra, đà bán ròng của khối ngoại giảm bớt…

Vậy thị trường đã tạo đáy hay chưa? Tôi cho rằng không ai chỉ ra được đâu là đáy, đâu là đỉnh. Tuy nhiên, vùng điểm hiện nay có thể được xem là vùng đáy. Bởi xét về tổng quan, dựa trên các yếu tố phân tích cơ bản không thấy nhiều thông tin tiêu cực có thể ảnh hưởng tới doanh nghiệp, tới thị trường. Trong khi đó lại có nhiều thông tin tích cực hỗ trợ cho nền kinh tế, cho thị trường.

Về thế giới, hành động FED tăng lãi suất gần như chạm đỉnh, nếu có tăng cũng chỉ 0,25%, không quá quan ngại như trước.

Trong nước, lãi suất được duy trì mức thấp và khá ổn định, hỗ trợ cho doanh nghiệp khi tiếp cận chi phí vốn thấp hơn, gia tăng biên lợi nhuận. Dù có thời điểm tăng bất thường nhưng tỷ giá cơ bản được giữ ổn định, cho thấy NHNN quyết tâm đảm bảo thị trường tiền tệ ổn định, có những công cụ xử lý tốt.

Việc thành lập tổ công tác đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp bất động sản tháo gỡ khó khăn cho thấy tính hiệu quả, bất động sản lại là ngành có tính lan tỏa tới nhiều ngành nghề khác. Chính phủ cũng đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, tạo hiệu ứng lan tỏa nhiều ngành nghề.

Còn phải kể tới sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ tới Việt Nam, nhiều doanh nghiệp hàng đầu Mỹ đã qua tìm hiểu cơ hội kinh doanh tại Việt Nam. Sau đó, còn nhiều doanh nghiệp nước khác cũng tìm hiểu cơ hội đầu tư tại Việt Nam.

Hay hệ thống giao dịch KRX chuẩn bị chạy chính thức, dự kiến tháng 12 tới. Khi hệ thống này vận hành sẽ tạo điều kiện cho nhà đầu tư giao dịch mượt mà hơn, hệ thống mới cũng hỗ trợ cơ quan quản lý như Uỷ ban Chứng khoán, Sở giao dịch phát triển sản phẩm mới tăng cung cổ phiếu mới cho thị trường cơ sở, thị trường phái sinh. Những điều này thể hiện quyết tâm từ cơ quan quản lý hướng tới nâng hạng thị trường. Dự kiến từ đầu năm 2025 có thể được xem xét nâng hạng, như vậy 2024 là năm chạy đà cuối cùng. Nếu chính thức được nâng hạng, thị trường Việt sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư ngoại tìm đến với quy mô lớn hơn nhiều hiện nay…

Tôi tin rằng với các yếu tố trên sẽ hấp dẫn nhà đầu tư quay trở lại, xóa bỏ tâm lý thận trọng. Thị trường sẽ sớm hồi phục tốt.

Trước băn khoăn lựa chọn cổ phiếu hiện nay, tôi cho rằng, nhà đầu tư có thể tham khảo dựa trên các báo cáo phân tích từ các quỹ đầu tư, CTCK uy tín, từ các phương tiện truyền thông chuyên sâu về tài chính. Nhà đầu tư nên thận trọng với tin đồn, tránh bị thao túng tâm lý, bị lôi kéo xúi giục, bán tháo khi thị trường giảm sâu, rồi mua đuổi khi tăng lại.

Nhà đầu tư có thể cân nhắc tới nhóm cổ phiếu bất động sản KCN. Hiện nay để phát triển một KCN mất nhiều thời gian, chi phí. Do đó, những doanh nghiệp đang nắm giữ các quỹ đất sạch, các KCN đã hình thành sẽ hưởng lợi khi các tập đoàn nước ngoài dịch chuyển chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng qua Việt Nam.

Thứ hai là nhóm ngành đầu tư công, chuyên về xây dựng hay cung cấp nguyên vật liệu gồm sắt, thép, đá xi măng.

Thứ ba là những doanh nghiệp ngành chứng khoán. Hiện tuy có những phiên giảm mạnh, thị trường vẫn còn khiến lo lắng nhưng thanh khoản tăng tốt hơn trước, VN-Index được dự báo sớm hồi phục tới cuối năm. Bước sang 2024 nếu không có thông tin ảnh hưởng tới thị trường quá nặng, 2024 được dự báo hồi phục tốt, CTCK được hưởng lợi.

Thứ tư là những doanh nghiệp ngành dầu khí. Xung đột địa chính trị dẫn tới giá dầu neo mức cao, có thể tăng trong thời gian tới, khi vấn đề xung đột chưa giải quyết một sớm một chiều. Ít nhất từ nay tới cuối năm còn chứng kiến giá dầu ở mức cao, theo đó công ty chuyên cung cấp dịch vụ dầu khí hưởng lợi.

Ngoài ra còn có nhóm cổ phiếu năng lượng xanh hay tái tạo nhờ chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.

Cuối cùng là nhóm doanh nghiệp bất động sản dân dụng. Có thể nói giai đoạn khó khăn nhất đã chạm đáy, bất động sản đã nhận được hỗ trợ nhiều từ Tổ công tác đặc biệt, gỡ nhiều vướng mắc. Có thể ngành bất động sản hiện không hấp dẫn nhưng vùng giá cổ phiếu ngành hiện ở mức đã bị chiết khấu nhiều, có tính tiềm năng. Bên cạnh đó còn kể đến nhóm ngân hàng…

Định giá thị trường hấp dẫn, đầu tư dài hạn rủi ro thấp

Ông Đặng Trần Phục, Chủ tịch AzFin

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa qua là một trong những thị trường biến động mạnh nhất thế giới. Nguyên nhân do thị trường được quyết định bởi 80-90% nhà đầu tư cá nhân.

Thời gian qua thị trường chứng khoán có quá nhiều tin đồn liên quan tới các doanh nghiệp lớn, liên quan mật thiết tới nhiều doanh nghiệp khác, có vai trò lớn với nền kinh tế. Khi các tin đồn liên quan doanh nghiệp này xuất hiện khiến cho TTCK biến động mạnh.

Sau khi thị trường giảm mạnh khiến định giá thị trường giảm về mức thấp. P/B còn 1,46 lần, là mức chỉ xuất hiện dưới 4% trên thị trường, tức 100 phiên thì chỉ có 4 phiên xuất hiện giá rẻ. Theo đó thu hút lượng tiền khá lớn vẫn đang chờ trực bên ngoài tham gia vào. Bởi hiện nay lãi suất tiết kiệm thấp nên lượng tiền chờ ngoài lớn. Khi họ tham gia mạnh thúc đẩy thị trường có những phiên tăng giá mạnh.

Câu chuyện thị trường đã tạo đáy chưa cũng không quá quan trọng. Nó phục thuộc nhiều biến cố, diễn biến bất ngờ. Nếu không có những bất ngờ thì khả năng cao đã tạo đáy, nhưng nếu có biến cố bất ngờ thì không đoán được. Nhưng có điều chắc chắn là định giá TTCK hiện nay là hấp dẫn. Nếu đầu tư dài hạn thì lúc này rủi ro thấp.

Tôi cho rằng, việc quan trọng với nhà đầu tư không phải đoán thị trường mà chuẩn bị các kịch bản hành động, giảm thì làm gì và tăng lên thì làm gì. Thứ hai nên tập trung vào các doanh nghiệp. Hiện nay doanh nghiệp tốt, mạnh đang lấy thêm được nhiều thị phần của doanh nghiệp yếu, khó khăn. Theo đó nên tập trung vào doanh nghiệp tốt thì hay hơn là dự báo thị trường.

Với nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) hiện chủ yếu là các quỹ đầu tư, họ không tự quyết nguồn vốn, mà phụ thuộc các nhà đầu tư chứng chỉ quỹ cũng là nhà đầu tư cá nhân ở nước ngoài. Việc mua hay bán ròng phụ thuộc vào họ có huy động được vốn từ nhà đầu tư cá nhân nước ngoài hay không. Mà hiện nay trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tương đối khó khăn, nên huy động vốn của quỹ ngoại cũng kém. Trong thời gian tới khả năng cao việc NĐTNN mua ròng không nhiều thậm chí có thể bán ròng. Chỉ khi kinh tế thế giới rõ ràng, tốt hơn thì các quỹ ngoại mới đầu tư vào Việt Nam nhiều hơn.

Đánh giá nhóm cổ phiếu, tôi cho rằng, nhóm hấp dẫn là cổ phiếu liên quan bất động sản khu công nghiệp. Nhóm này hưởng lợi lớn từ FDI vào Việt Nam tăng mạnh, là nhóm có sức khỏe tài chính tốt, trả cổ tức cao.

Nhóm hai là nhóm nhiệt điện. Kỳ vọng từ quý IV, khi kinh tế trở lại nhóm này được huy động điện nhiều hơn từ đó kết quả kinh doanh tích cực. Cổ tức nhóm này khá cao, trên 10-13%, cao gấp hơn 2 lần lãi gửi tiết kiệm.

Thứ ba là nhóm ngân hàng, là một trong nhóm trụ mạnh trên thị trường. Khi kinh tế khó khăn nhưng kết quả kinh doanh không suy giảm. Tín dụng dự báo tăng trưởng trên 10%, từ năm 2024 trở đi nhiều ngân hàng trả cổ tức tiền mặt tỷ lệ cao hơn lãi suất ngân hàng…