Tăng cường quản lý sàn thương mại điện tử, bảo vệ người tiêu dùng

Thực tế cho thấy, các hành vi vi phạm trên môi trường thương mại điện tử có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Báo cáo của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2025, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra hơn 27.500 vụ, xử lý trên 23.400 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 372 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu vẫn tập trung vào kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm về giá và an toàn thực phẩm.

Đáng chú ý, vi phạm trong môi trường thương mại điện tử tiếp tục gia tăng, đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý, kiểm soát thị trường. Hoạt động livestream bán hàng, quảng cáo trực tuyến thiếu kiểm soát đang trở thành "điểm nóng", nhất là đối với các mặt hàng thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Chỉ trong 11 tháng qua, hàng loạt vụ việc liên quan đến kinh doanh trực tuyến đã bị phát hiện, cho thấy mức độ phức tạp và tinh vi của các đối tượng vi phạm. Tại TPHCM, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra một điểm kinh doanh rao bán đường cát trên mạng xã hội, phát hiện gần 2 tấn đường không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp. Tại Hà Nội, hơn 2.000 sản phẩm giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Hermes, Gucci trị giá khoảng 20 tỷ đồng đã bị thu giữ; hay vụ Mailystyle với 126.000 sản phẩm không hóa đơn, chứng từ, trị giá 20 tỷ đồng.

Điểm chung của các vụ việc này là các đối tượng lợi dụng Facebook, TikTok, livestream bán hàng để tiêu thụ hàng vi phạm; kho hàng phân tán, thường xuyên thay đổi địa điểm nhằm né tránh kiểm tra. Không ít trường hợp sử dụng KOL, KOC để quảng cáo, thổi phồng chất lượng, gắn mác "hàng xách tay", "đặc sản vùng miền", "nhà làm", "sạch 100%", gây nhầm lẫn và đánh vào tâm lý tin tưởng của người tiêu dùng.

Siết trách nhiệm, hoàn thiện hành lang pháp lý

Trước thực trạng trên, yêu cầu đặt ra là phải tăng cường quản lý thương mại điện tử một cách toàn diện, đồng bộ và quyết liệt hơn. Các lực lượng chức năng, trong đó nòng cốt là Quản lý thị trường, cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Công an, Hải quan, Y tế và chính quyền địa phương trong kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh trực tuyến.

Đặc biệt, trách nhiệm của các chủ sàn thương mại điện tử và nền tảng mạng xã hội cần được quy định rõ ràng hơn. Việc kiểm soát nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, hóa đơn chứng từ phải trở thành yêu cầu bắt buộc; các gian hàng vi phạm cần bị gỡ bỏ trong thời gian ngắn, không để kéo dài gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh nhấn mạnh, chống hàng giả trên thương mại điện tử phải được xác định là nhiệm vụ ưu tiên. Theo đó, cần đẩy mạnh giám sát trên không gian mạng, tăng cường phối hợp đa ngành, đồng thời rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan.

Bên cạnh công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng và doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng. Các doanh nghiệp cần chủ động đầu tư công nghệ chống giả, phối hợp với sàn thương mại điện tử và cơ quan chức năng trong việc phát hiện, ngăn chặn vi phạm; đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng uy tín thương hiệu trên môi trường số.

Về lâu dài, việc phát triển thương mại điện tử bền vững không chỉ dừng ở "siết" quản lý, mà cần song hành với các cơ chế khuyến khích kinh doanh chân chính, thúc đẩy chương trình "Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt" trên nền tảng số.