Trung Quốc cấm dạy thêm, phụ huynh phải thuê gia sư cho con gần 10 triệu đồng/giờ

Mỗi khi có kỳ nghỉ, Zaizai, 8 tuổi đến ở cùng gia sư tiếng Anh 10 ngày, có khi đến 30 ngày. Em gái 2 tuổi của Zaizai cũng đi theo để làm quen với ngoại ngữ. Mẹ của 2 đứa, Lu Ai biết rõ việc học thêm là trái phép nhưng cô bất chấp.

Lu Ai và con trai Zaizai. Ảnh CNA

Kể từ tháng 7 năm 2021, Trung Quốc cấm trẻ dưới 16 tuổi học thêm vào cuối tuần và ngày lễ. Chính sách này được gọi là "shuang jian", hay giảm kép, được đưa ra nhằm giảm bớt áp lực cho học sinh trong hệ thống giáo dục khét tiếng căng thẳng ở Trung Quốc.

Theo đó, hàng loạt trung tâm dạy học thêm phải đóng cửa hoặc chuyển thành tổ chức phi lợi nhuận, không trung tâm mới nào được cấp phép. Trường học cũng phải giảm bài tập về nhà hàng ngày.  

Ông Hou Yuxin, trường Chính sách công Lee Kuan Yew, đánh giá giảm kép nhằm "khôi phục giáo dục như một lợi ích công cộng", để học sinh có cơ hội phát triển công bằng.

Lệnh cấm này có mục đích tốt. Tuy nhiên, thực tế, nó lại khiến việc dạy và học thêm trở thành ngành công nghiệp ngầm và đẩy học phí lên cao ngất ngưởng.

Nỗi sợ con bị tụt hậu của các cha mẹ 

Ban đầu, Yuan Mei, mẹ của một nam sinh 15 tuổi nhận thấy chính sách này giúp học sinh cũng như phụ huynh được nhẹ nhõm về chuyện học hành. Cô nghĩ rằng con trai mình chỉ cần học trên lớp là đủ để tham gia kỳ thi tuyển sinh trung học phổ thông.

"Tôi nghĩ mọi người có thể có xuất phát điểm như nhau, điểm số sẽ phụ thuộc vào sự tập trung và chăm chỉ của học sinh khi học trên lớp", Yuan nói. 

Thế nhưng nỗi lo sợ về sự tụt hậu của con trai dần ám ảnh cô. Kể từ khi chính sách cấm dạy thêm được ban hành, cô hay nhận được tin nhắn quảng cáo từ các cơ sở dạy thêm. Cô thường từ chối những lời mời đó. Nhưng khi được một giáo viên dạy Toán nổi tiếng tiếp cận, cô bị "cám dỗ". 

"Với những giáo viên dạy tốt, họ chỉ cần giải thích trong 5 phút là tôi hiểu. Nếu con tôi gặp được những thầy cô như vậy sẽ giỏi hơn thì sao?", cô nói. 

Sau cùng, cô đã đăng ký lớp học thêm cho con trai mình. Tuy nhiên, thay vì môn toán, cô cho con học thêm tiếng Anh. Bởi đây không phải là môn thế mạnh của con. Người mẹ này cho biết, phụ huynh nào cũng bí mật đưa con đi học thêm. 

Cấm dạy thêm khiến giá thuê gia sư tăng gấp 10 lần 

Ảnh minh hoạ. Ảnh CNA

Sau lệnh cấm, các lớp học thêm, trung tâm luyện thi đều phải đóng cửa, nhiều phụ huynh phải thuê gia sư riêng cho con với giá thành đắt đỏ. Tại các thành phố hàng đầu như Bắc Kinh và Thượng Hải, một giờ học gia sư riêng tốn khoảng 3.000 NDT (gần 10 triệu đồng). Con số này đã tăng ít nhất 10 lần so với trước đây, tương đương 1/4 mức thu nhập trung bình của dân công sở. 

Vì lý do này, Gong Erkang đã ngừng cho hai đứa con lớp một và lớp năm của mình học thêm, dù việc này khiến chúng học kém hơn trước. Phí học thêm hàng tháng trước kia tốn khoảng vài trăm nhân dân tệ, nhưng giờ, mỗi buổi đắt gấp vài lần. Theo Gong, chính sách giảm kép ảnh hưởng đến những gia đình trung lưu nhiều nhất, còn "người giàu sẽ luôn tìm ra cách".

"Tôi cảm thấy bất lực. Trước đây, tôi có thể cho con mình học ở các lớp học thêm đại trà, nhưng giờ thì không", anh nói.

Theo các chuyên gia, mấu chốt của vấn đề sẽ luôn tồn tại sự cạnh tranh trong trường học. Chen Zhiqin, Nhà Phát triển Phần mềm Giáo dục cho biết có quá ít lựa chọn nếu có điểm kỳ thi THPT thấp. Nếu điểm không cao, học sinh buộc phải đi học nghề, điều này khiến sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Một phụ huynh khác cũng nói thêm nếu một đứa trẻ vào trường THPT, ngay cả khi không phải là trường điểm, chúng sẽ có môi trường học tập tốt. "Nhưng nếu học sinh vào trường dạy nghề về cơ bản chúng sẽ nghỉ học", người này tiếp tục nói. 

Các phụ huynh Trung Quốc luôn xem nhẹ các trường dạy nghề bất chấp nước này đã sửa Luật Giáo dục nghề nghiệp nhằm khuyến khích học nghề. Họ cho rằng sự lựa chọn này "có cũng như không". 

Ảnh minh hoạ. Ảnh: CNA.

Giờ đây, chính sách giảm kép nhằm mục đích bớt đi gánh nặng cạnh tranh, nhưng với một số phụ huynh điều này hoàn toàn ngược lại.

Cô Lu cho con trai học thêm từ 5 tuổi, sau khi nhận ra bạn bè đồng trang lứa của con đã có thể giao tiếp bằng tiếng Anh trong khi con cô "chẳng biết gì". Đó là một cú sốc. Cô cũng cho rằng việc bố mẹ để con mình tự phát triển là rất vô trách nhiệm, giáo dục con trẻ cần được ưu tiên.

Năm ngoái, với mong muốn nâng cao hình ảnh của các trường dạy nghề, Trung Quốc đã sửa đổi Luật Giáo dục nghề nghiệp. Theo đó, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục phổ thông quan trọng như nhau và nước này khuyến khích phát triển đa dạng các hình thức giáo dục nghề nghiệp.

Tuy nhiên, các bậc cha mẹ như cô Yuan vẫn giữ nguyên quan điểm. "Ai cũng biết việc học nghề không thể sánh bằng học thuật", cô nói.