Từ chuyển khoản bằng số điện thoại đến bước ngoặt của Fintech Việt

Câu hỏi đặt ra không còn là "nhanh đến đâu", mà là công nghệ đã đủ chín để người dùng không còn phải nghĩ về nó hay chưa.

Ở giai đoạn đầu, các nền tảng tài chính số tập trung giải quyết bài toán tiếp cận: làm sao để người dùng tin và quen với việc thanh toán không tiền mặt, làm sao để một ứng dụng có thể thay thế quầy giao dịch truyền thống. Trải nghiệm khi đó mang nặng dấu ấn kỹ thuật, với nhiều bước xác nhận và yêu cầu nhập liệu.

Tuy nhiên, khi thanh toán số đã trở thành hành vi thường ngày từ chia tiền ăn, mua sắm online đến thanh toán các khoản chi nhỏ lẻ tiêu chuẩn trải nghiệm bắt đầu thay đổi. Người dùng không muốn thao tác dư thừa, cũng không muốn phải "hiểu hệ thống" để sử dụng hệ thống.

"Mỗi ngày tôi chuyển tiền 3–4 lần, toàn những khoản nhỏ. Nếu phải nhập số tài khoản dài là tôi hay để sau, mà để sau thì dễ quên," chị Thu Hà (27 tuổi, nhân viên văn phòng tại TP.HCM) chia sẻ.

Theo quan sát thị trường, chính tần suất cao của các giao dịch nhỏ đã buộc các nền tảng tài chính phải điều chỉnh cách thiết kế trải nghiệm, ưu tiên sự đơn giản và quen thuộc.

Trong nhiều thập kỷ, hệ thống ngân hàng được thiết kế xoay quanh số tài khoản – dài, mang tính kỹ thuật và phù hợp với các giao dịch có kế hoạch trước. Mô hình này vẫn giữ vai trò nền tảng, nhưng bắt đầu bộc lộ giới hạn khi chuyển khoản trở thành hành vi phát sinh liên tục trong đời sống hàng ngày.

Trong bối cảnh đó, các mô hình chuyển tiền bằng số điện thoại nổi lên như một bước điều chỉnh phù hợp với hành vi người dùng. Thay vì ghi nhớ và nhập lại những dãy số dài, người dùng chỉ cần một thông tin quen thuộc đã gắn với đời sống cá nhân.

"Tôi không nhớ số tài khoản của bạn bè, kể cả người thân. Nhưng số điện thoại thì nhớ. Chuyển tiền kiểu đó nhanh hơn và đỡ sợ nhập sai," anh Quốc Bảo (29 tuổi, Hà Nội) cho biết.

Cách tiếp cận này khiến việc chuyển tiền trở nên gần với một hành vi giao tiếp hơn là một thao tác kỹ thuật.

Một số nền tảng tài chính số tại Việt Nam đã sớm triển khai logic này. Trong đó, MoMo là một trong những đơn vị tiên phong sử dụng số điện thoại như số tài khoản đã được định danh trong trải nghiệm chuyển tiền cá nhân. Dù lớp trải nghiệm được giản lược, các giao dịch vẫn được xử lý qua hệ thống liên ngân hàng và tuân thủ đầy đủ các chuẩn an toàn hiện hành. Hình thức alias liên kết số điện thoại với tài khoản, hoặc cung cấp tài khoản có dãy số trùng với số điện thoại cho thấy tư duy lấy người dùng làm trung tâm đang lan rộng trong toàn ngành.

"Trước đây tôi phải ghi số tài khoản ra giấy cho mẹ dùng. Giờ chỉ cần bảo bà chuyển tiền từ ngân hàng đến số điện thoại đăng ký MoMo của tôi là bà làm được ngay, " chị Mai Anh (31 tuổi, TP.HCM) kể.

Nhìn ở cấp độ thị trường, công nghệ tài chính Việt Nam vẫn còn những khoảng trống về mức độ đồng đều giữa các nhóm người dùng hay chiều sâu sản phẩm. Tuy vậy, thay vì liên tục giới thiệu tính năng mới, nhiều doanh nghiệp đang tập trung vào việc giảm gánh nặng cho người dùng điều chỉnh sản phẩm theo cách đời sống thực sự vận hành.

Trong bức tranh đó, chuyển tiền bằng số điện thoại chỉ là một ví dụ, nhưng mang ý nghĩa biểu tượng rõ ràng. Nó cho thấy khi công nghệ tài chính đủ trưởng thành, điều tốt nhất nó có thể làm là khiến người dùng không còn phải nghĩ về công nghệ nữa.