Vừa chốt làm đường sắt 8 tỷ USD với Trung Quốc, 7 ngày sau tuyến bố mua công nghệ của Hàn Quốc, một nước châu Á có kế hoạch gì?

Theo Railway Pro, vào ngày 6/6/2024, Uzbekistan đã thông báo ký kết thỏa thuận dự án đường sắt Trung Quốc – Kyrgyzstan – Uzbekistan, một cột mốc đáng chú ý sau 27 năm chuẩn bị. Việc ký kết thỏa thuận liên chính phủ này đã tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc, đánh dấu sự chuyển mình của dự án từ ý tưởng sang giai đoạn hiện thực.

Dự án đường sắt Trung Quốc – Kyrgyzstan – Uzbekistan được xem là một dự án chiến lược mang tính biểu tượng, củng cố sự kết nối giữa Trung Quốc và Trung Á, đồng thời thể hiện sự hợp tác chặt chẽ giữa ba quốc gia trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Hành lang đường sắt Trung Quốc – Kyrgyzstan – Uzbekistan bắt đầu từ Kashgar ở Trung Quốc, đi qua các địa điểm Torugart, Makmal và Jalalabad thuộc Kyrgyzstan, trước khi đến Andijan ở Uzbekistan. Đáng chú ý, tuyến đường này có tiềm năng mở rộng sâu hơn tới Tây Á và Nam Á trong tương lai, từ đó tăng cường đáng kể sự kết nối giữa ba quốc gia và thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế – xã hội trong toàn khu vực.

Tổng chiều dài của tuyến đường sắt mới này được ước tính là 523 km. Cụ thể, 213 km sẽ nằm trong lãnh thổ Trung Quốc, 260 km thuộc Kyrgyzstan và 50 km còn lại nằm trên đất Uzbekistan.

Dự án này đặc biệt phức tạp về mặt kỹ thuật, đặc biệt là tại Kyrgyzstan, nơi việc xây dựng sẽ bao gồm hơn 50 hầm chui và 90 cây cầu. Ước tính tổng chi phí để hoàn thành toàn bộ dự án chiến lược này là khoảng 8 tỷ USD.

Chưa đầy một tuần sau khi chốt thỏa thuận dự án, Uzbekistan đã tạo ra một bước ngoặt khi tuyên bố kế hoạch tiếp tục mua công nghệ tàu đường sắt hiện đại từ Hàn Quốc. Theo Yonhap New, vào ngày 14/6/2024, công ty sản xuất tàu hỏa hàng đầu Hàn Quốc là Hyundai Rotem đã ký kết hợp đồng cung cấp tàu đường sắt công nghệ cao với Tập đoàn Đường sắt Uzbekistan.

Hợp đồng này có giá trị đáng kể, lên tới 270 tỷ won, tương đương 195,7 triệu USD. Theo thỏa thuận, Hyundai Rotem sẽ cung cấp tổng cộng 6 tàu, bao gồm 42 toa xe, cho Tập đoàn Đường sắt Uzbekistan. Điều quan trọng không chỉ là việc cung cấp tàu mà hợp đồng còn đi kèm với dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa tiên tiến, đảm bảo việc vận hành tàu với công nghệ cao.

Đồng thời với hợp đồng thương mại này, Tập đoàn Đường sắt Hàn Quốc cũng đã ký một bản ghi nhớ (MOU) quan trọng với Tập đoàn Đường sắt Uzbekistan. Bản ghi nhớ này tập trung vào các lĩnh vực hợp tác sâu rộng như hoạt động vận hành, bảo trì, trao đổi công nghệ đường sắt, và đào tạo nhân lực chuyên môn. Mục tiêu chính của MOU là nhằm thúc đẩy sự phát triển đường sắt song phương giữa hai quốc gia.

Theo Railway Pro, việc mua tàu từ Trung Quốc cho các dự án đường sắt không chỉ giúp Uzbekistan phát triển đường sắt mà còn tương thích với đường sắt do Trung Quốc xây dựng, phát huy lợi thế về logistics. Bên cạnh đó, Uzbekistan chọn mua tàu đường sắt từ Hàn Quốc nhằm nhận thêm nhiều công nghệ mới, tránh phụ thuộc vào một nguồn công nghệ nhất định. Hơn nữa, việc tiếp nhận nhiều nguồn công nghệ đường sắt sẽ giúp Uzbekistan dần hướng tới tự chủ về công nghệ đường sắt.

Về công nghệ, hệ thống đường sắt của Trung Quốc nổi bật nhờ sự tích hợp sâu rộng của các công nghệ kỹ thuật số hiện đại. Các công nghệ này bao gồm hệ thống điều khiển xe lửa dựa trên truyền thông (CBTC), việc sử dụng cảm biến IoT (Internet Vạn vật), và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để thực hiện bảo trì dự đoán. Ngoài ra, Trung Quốc còn áp dụng các nền tảng thông tin hành khách kỹ thuật số tiên tiến.

Hiện nay, mạng lưới đường sắt Trung Quốc không chỉ ấn tượng về quy mô khổng lồ mà còn được vận hành và giám sát thông qua các hệ thống số hóa tiên tiến, từ đó giúp tối ưu hóa hiệu quả vận hành và đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Còn công nghệ đường sắt của Hàn Quốc thường được biết đến với sự vượt trội về mặt thiết kế và cấu trúc. Các tàu do Hàn Quốc sản xuất đặc biệt chú trọng vào các tính năng như vận hành mượt mà, hiệu quả năng lượng cao và đảm bảo an toàn, đồng thời được hỗ trợ bởi các công nghệ số tiên tiến trong quá trình điều khiển và giám sát.

Đặc biệt, hệ thống đường sắt của Hàn Quốc đã có những cải tiến đáng kể trong hoạt động quản lý tại các trạm thông qua việc tích hợp các công nghệ hiện đại. Các công nghệ này bao gồm cảm biến IoT, công nghệ mô hình song sinh số 3D, và phân tích hình ảnh dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI).

Các hệ thống này mang lại khả năng giám sát từ xa các cơ sở vật chất, tự động gửi cảnh báo ngay lập tức khi phát hiện bất kỳ vấn đề an toàn nào, và thậm chí có khả năng điều khiển tự động một số chức năng vận hành của trạm. Kết quả là, khối lượng công việc của nhân viên được giảm thiểu một cách đáng kể, đồng thời cải thiện hiệu suất tổng thể của hoạt động vận hành và nâng cao mức độ an toàn của hệ thống.