Chủ tịch FPT Retail: "Làm thật ăn thật đã là phụng sự xã hội!"

Là doanh nghiệp bán lẻ điện thoại mở rộng sang ngành hàng dược phẩm, FPT Retail (FRT) đã có giai đoạn kết quả kinh doanh suy giảm liên tục. Lúc bấy giờ, bà Nguyễn Bạch Điệp – Chủ tịch HĐQT – nói: “Khó khăn của Công ty chỉ mang tính thời điểm, ban lãnh đạo xác định rõ phải bình tĩnh để vượt qua”.

Sang năm 2021, tận dụng được cơ trong nguy giữa đại dịch, FRT đã có sự bứt phá mạnh mẽ sau cơn bĩ cực 2019-2020.

“Thực sự là trộm vía vì giai đoạn thử thách bậc nhất Công ty vẫn ổn, s ang năm 2022 tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng”, bà Điệp hào hứng chia sẻ trong lần trò chuyện mới đây.

Sau những biến động kinh doanh trong 3 năm qua, bà có suy nghĩ gì?

Là người đứng đầu, dĩ nhiên bản thân tôi là người chịu trách nhiệm về “thăng trầm” của Công ty. Năm 2020, dịch bệnh bùng phát và đặc biệt cao điểm năm 2021, FPT Retail rất khó khăn khi đóng cửa hàng loạt điểm bán. Nhưng trong lúc đó sự tập trung mọi người lại rất lớn, điều này giúp cho tập thể đoàn kết hơn. Có lẽ là mỗi thành viên đều ý thức rất rõ phải cùng đi qua giai đoạn sống còn ấy. Kết quả, năm 2021 công ty đã ghi nhận những chỉ số ấn tượng.

Cảm nhận của bản thân tôi thì rất vui, bởi với xã hội dịch bệnh đã được đẩy lùi và Việt Nam được đánh giá đã làm rất tốt. Với công ty, tôi tự hào vì đã lấy lại được tốc độ tăng trưởng như xưa. Hơn hết, anh chị em nhân viên sau đại dịch dường như đồng lòng hơn, đây sẽ là nền tảng vững chắc hỗ trợ FRT tăng trưởng thời gian tới.

Doanh thu và lợi nhuận quý 2/2022 của FRT dù vẫn tăng trưởng so với cùng kỳ, nhưng đã chậm lại đáng kể so với hai quý liền trước. Công ty có kế hoạch gì trước sự sụt giảm này?

Quý 2 là vùng trũng kinh doanh nên chỉ số sụt giảm là điều bình thường. Sang quý 3, FRT sẽ vào mùa “back to school” và quý 4 là giai đoạn Apple ra mắt dòng iPhone mới, kết quả sẽ khả quan hơn. Nếu so với các quý trong cùng một năm, thì có thể nói bức tranh hàng năm luôn vậy nên việc quý 2/2022 lợi nhuận có thấp cũng không quá lo ngại.

Còn so với cùng kỳ năm ngoái, sự sụt giảm là hiển nhiên là do nhu cầu mua sắm laptop và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe đã suy giảm khi dịch bệnh được kiểm soát tốt ở Việt Nam. Năm rồi, Công ty hưởng lợi tốt từ nhu cầu laptop tăng, do dịch bệnh nên mọi người phải “work from home”.

Sang năm 2022, sức nóng không còn, từ đó làm tốc độ kinh doanh về laptop giảm đi.

Tuy nhiên, sớm nhận thức rõ điều này, FRT đã có những định hướng để hỗ trợ cho sự tăng trưởng. Chúng tôi đưa thêm nhóm sản phẩm gia dụng vào các cửa hàng hiện hữu để phục vụ nhu cầu gia tăng của khách hàng. Tính đến hiện tại, nhóm sản phẩm mới này đóng góp doanh thu và lãi tương đối tốt cho các cửa hàng FPT Shop.

Công ty cũng triển khai mở rộng các cửa hàng FPT Shop về các huyện. Song song, FPT Shop cũng mở rộng chuỗi Trung tâm laptop (những cửa hàng chuyên biệt, tập trung bày bán đa dạng các sản phẩm laptop và nhiều phụ kiện có liên quan). Hiệu quả đo lường đến nay cũng ghi nhận rât tốt, đóng góp đáng kể cho đà tăng trưởng chung của mảng ICT.

Ngoài ra, so với thị trường cũng như một số thương hiệu khác, thì số cửa hàng FPT Shop còn khá ít. Do đó, dư địa mở rộng chuỗi của Công ty còn nhiều, và chiến lược FRT sẽ mở thêm.

Dù vậy, với mảng ICT chúng tôi xác định rõ có tăng trưởng nhưng sẽ không đột biến nữa, nên Long Châu sẽ là mũi nhọn dẫn dắt tăng trưởng chính cho FRT trong các năm tiếp theo.

BCTC hợp nhất quý 3/2022 mới công bố của chúng tôi đã chứng tỏ điều tôi nói khi doanh thu đạt 7.736 tỷ đồng - tăng hơn 54% so với cùng kỳ và lãi ròng tương ứng đạt 84,5 tỷ đồng, tăng 78% so với cùng kỳ.

Một báo cáo phân tích mới đây nhận xét: Cùng vị trí thì Long Châu có doanh số tốt hơn; song các điểm bán mới An Khang lại thu hút được lượng khách hàng nhờ trưng bày sản phẩm thuận tiện, bắt mắt hơn. Bà nghĩ gì trước những nhận xét này? Và có áp lực trước sự vươn lên của chuỗi An Khang không?

Nhắc đến cạnh tranh trong thị trường dược phẩm, tôi đã nói rất nhiều lần tại các cuộc họp ĐHĐCĐ. Hiện thị trường dược phẩm có đến 40.000 nhà thuốc nhỏ lẻ, Long Châu lên kế hoạch mở 2.000 - 3.000 nhà thuốc. Dư địa đang còn rất lớn nên nhà thuốc khác mở ra nhiều thì với tôi cũng chỉ là đóng góp thêm vào sân chơi rất lớn hiện nay.

Long Châu không bị quá áp lực vào việc cạnh tranh hiện nay, và cũng không quá chú trọng đối thủ đang làm gì.

Nhiệm vụ của Long Châu là tập trung cải thiện trải nghiệm khách hàng: Làm sao để trải nghiệm khách hàng trở nên tốt nhất thì khách hàng sẽ chọn mình. Long Châu có lợi thế đi trước, và bây giờ cần phải cải thiện trải nghiệm tốt nhất, thì sẽ thành công.

Vì lý do bảo mật bí quyết kinh doanh, nên tôi không tiện chia sẻ cụ thể Long Châu làm gì để tăng trải nghiệm khách hàng. Điều tôi có thể cam kết là thời gian tới đây, mọi người sẽ thấy Long Châu đưa ra rất nhiều dịch vụ mới và tiên phong.

Từ một doanh nghiệp bán lẻ điện tử, FRT bước sang ngành dược phẩm và hiện tại có thể nói là doanh nghiệp thành công nhất trong lĩnh vực này. Theo bà, điều gì tạo nên thành công của FRT?

Nói ngắn gọn thì tôi cho là có 4 nguyên nhân giúp Long Châu có được chỗ đứng hiện tại.

Thứ nhất, đó là quyết tâm làm được của ban lãnh đạo và sự đồng lòng của CBCNV.

Thứ hai, kinh nghiệm về xây dựng và duy trì chuỗi bán lẻ FPT Shop, điều này đem lại rất nhiều lợi thế cho FRT trong mảng dược.

Thứ ba, nguồn lực sẵn có từ FRT Shop. Khi mở rộng chuỗi Long Châu thì FRT đã chuyển nguồn lực từ FPT Shop sang. Ngoài ra, FRT còn được hỗ trợ thêm nguồn lực tài chính và công nghệ từ Tập đoàn FPT.

Cuối cùng, đó là phân công rõ ràng nhiệm vụ từng người. Tại FRT, người nào giữ trận, người nào mở cõi đều được xác định rõ, điều này giúp Công ty duy trì và tăng trưởng ở mảng cũ cũng như mở rộng được mảng mới.

Tôi là “người mở cõi”, bản thân tôi nhận thấy tôi phù hợp vai trò này nhờ có tính là học hỏi nhanh. Song song, để là người dẫn dắt, đưa ra các quyết định, tôi luôn tự nhủ bản thân phải liên tục học hỏi các mô hình thành công. Không những vậy, còn phải học hỏi từ mỗi nhân viên của mình tại mỗi khâu mỗi phòng ban khác nhau. Có như vậy thì mới hiểu được công việc một cách rõ nhất và đưa ra quyết định phù hợp nhất.

Với một doanh nghiệp đã thành công, người ta thường “hỏi” về trách nhiệm xã hội. Góc nhìn của bà về phụng sự xã hội như thế nào?

Nói đến phụng sự xã hội, tôi cho rằng không cần phải nói gì hoa mỹ mà chỉ nghĩ đơn giản xã hội cho mình cái gì thì mình nên đáp lại với xã hội như thế. Bởi vì chắc chắn phải có một xã hội ổn định, một cơ chế thuận tiện, một thị trường mở, cùng với sự ủng hộ của cơ quan ban ngành, của khách hàng thì doanh nghiệp mới kinh doanh thành công.

Thế nên xã hội cho mình nhiều điều kiện, mình phải phụng sự xã hội, từ đó mới tạo nên doanh nghiệp kinh doanh bền vững.

Khi một doanh nhân nào đó nói đến việc phụng sự xã hội thường là lúc họ vượt qua khỏi ngưỡng kiếm tiền cho bản thân, gia đình và công ty. Phải chăn g phải khi no đủ người ta mới có thể phụng sự xã hội?

Tôi không nghĩ vậy, không nhất thiết. Vì phụng sự xã hội bản chất không phải là cái gì quá to tát. Như Long Châu, khi mở một cửa hàng thì Công ty chưa thể nghĩ đến lãi, mà dĩ nhiên những năm đầu lỗ chắc. Nhưng, việc chúng tôi mở cửa hàng cũng đã tạo được công ăn việc làm cho xã hội, đồng thời giúp chăm sóc sức khoẻ cho người dân, đó là phụng sự xã hội.

Có những giai đoạn FRT đang đầu tư và Long Châu vẫn còn đang lỗ, chúng tôi vẫn đang phụng sự xã hội, bằng chính việc kinh doanh mỗi ngày của mình. Chính sách bán những mặt hàng thiết yếu với giá phải chăng cho người bệnh là hình thức phụng sự xã hội.

Ngoài ra, Công ty cũng có những chương trình CSR trong năm. Đơn cử, mùa dịch bệnh FPT Shop có làm chương trình tặng 3.000 máy tính cho học sinh. Hay đồng hành với Quỹ Hy vọng của Tập đoàn FPT trong chương trình 10.000 gói thuốc F0 cho người dân giữa cao điểm Covid-19.

Theo bà, doanh nhân phụng sự xã hội - đất nước thì sẽ giàu, hay doanh nhân giàu rồi mới nghĩ đến chuyện phụng sự xã hội, đất nước?

Tôi nghĩ là cả hai vế này đi song song với nhau. Thực tế, Chính phủ đã thấy được doanh nghiệp tư nhân đang là khối mang lại tăng trưởng chính cho đất nước, từ đó tạo công ăn việc của người dân. Cho nên, Chính phủ ngày càng “cởi trói” chính sách hơn, tạo điều kiện cho doanh nhân làm việc, sáng tạo và cống hiến. Đó là cái doanh nhân nhận được từ Chính phủ, từ xã hội.

Ngược lại, trong quá trình kinh doanh, doanh nhân cũng cố gắng làm thật ăn thật. Hoạt động kinh doanh sao cho tốt nhất, lành mạnh nhất, đóng thuế đầy đủ, tạo việc làm cho CBCNV cũng như đem đến sản phẩm, dịch vụ tốt cho người dân.

Nhìn chung, hai bên tương hỗ nhau, cùng cố gắng thì kết quả cuối cùng tất cả cùng giàu lên.

Công ty có hoạt động xã hội nào mà bà ấn tượng và muốn chia sẻ nhất

Để gọi là ấn tượng nhất, thì tôi đặc biệt không quên giai đoạn cao điểm dịch bệnh ở Tp.HCM. Long Châu lúc đó đã nhanh chóng lên kế hoạch và triển khai chương trình 10.000 gói thuốc F0 cho người dân ngay trong giai đoạn sinh tử.

Lúc này, mọi thứ triển khai cực kỳ nhanh và không hề có kế hoạch cụ thể trước đó. FRT chỉ đơn giản thấy tình hình thuốc thiếu, người bệnh bị phong toả không thể đi ra ngoài, số người chết tăng lên thì rất lo lắng, đồng cảm. Ngay sau khi Bộ Y tế ra thông tin về gói thuốc cho F0 gồm những loại gì, FRT phối hợp cùng Quỹ Hi Vọng nhanh chóng kêu gọi các mạnh thường quân chung và phối hợp với một số bên trong Tập đoàn thực hiện chiến dịch cung cấp thuốc cho người dân.

Chỉ trong vòng 2 tuần, tất cả khoản đóng góp đổ về Quỹ Hi Vọng. FRT theo đó cũng huy động cũng toàn bộ nhân viên cùng tập trung tại kho để đóng gói, dán hướng dẫn sử dụng… Phải mấy ngày mấy đêm mới làm xong, tôi nhớ có nhân viên còn mệt đến mức truyền dịch tại chỗ. Thậm chí, đội quân nhà FRT còn “liều mình” mặc đồ bảo hộ đến từng nhà trao thuốc.

Chương trình này chắc chắn bản thân tôi và đội ngũ FRT không bao giờ quên. Đây còn là giai đoạn mang tính lịch sử của cả xã hội, và FRT là 1 phần trong đó.

Có khi nào những chương trình xã hội có ý nghĩa và có tác động của công ty lại bị hiểu sai hoặc diễn giải theo một góc độ tiêu cực?

Nếu gọi là bị “ném đá” thì thực tế FRT chưa bao giờ bị, nhưng có thể sẽ có những việc đó xảy ra.

Long Châu sẻ chia tặng gạo, có nhiều người cũng nói Long Châu làm vậy để đánh bóng tên tuổi. 100 người 10 ý nên tôi không nghĩ những cái đó quá quan trọng. Chưa kể, việc này mình làm là thường xuyên, quý nào cũng làm và làm nhiều năm liền, rồi người ta sẽ hiểu được tinh thần của mình trong trách nhiệm sẻ chia cộng đồng. Bởi, nếu đánh bóng tên tuổi thì nhiều nhất làm 1-2 lần rồi thôi.

Riêng về chương trình ngày thuốc và phát gạo, FRT đã làm được 2 năm.

Bên cạnh đó, tôi vẫn quan điểm rằng phụng sự xã hội không chỉ là làm thiện nguyện, tặng quà cho người dân mà còn là chuyện mình phục vụ chính khách hàng của mình.

Với kênh nhà thuốc hiện đại, Long Châu có thể chăm sóc sức khoẻ cho người dân một cách nhanh nhất thuận lợi nhất, đó là phụng sự xã hội. Tương lai, khi mô hình bán lẻ hiện đại ngày càng hoàn thiện, thì người dân, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, sẽ có thêm nhiều kênh mua thuốc như từ website, qua chat, Zalo, app, hay gọi điện trực tiếp và được giao hàng tận nhà…

Tháng 4/2022, Long Châu và CTCP Sanofi Việt Nam cũng đã ký Biên bản ghi nhớ Hợp tác chiến lược toàn diện để phát triển ngành hàng chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng ở kênh nhà thuốc. Sanofi là doanh nghiệp lớn, bắt tay với FRT coi như tổng hợp sức mạnh hai công ty để đưa ra những hoạt động chăm sóc sức khoẻ chung cho cộng đồng.

Trong đó, bên Long Châu sẽ tạo điều kiện cho những sản phẩm nghiên cứu mới nhất của Sanofi đến tay khách hàng nhanh nhất với giá phải chăng. Ngược lại, hai bên cũng hợp tác triển khai chương trình đào tạo, cập nhật kiến thức cho dược sĩ để nâng cao trình độ, bán thuốc chính xác cho khách hàng.

Nhìn chung, kênh hiện đại sẽ giúp khách hàng tiếp cận thuốc nhanh, rẻ và đầy đủ hơn. Long Châu cũng sẽ kết hợp với nhiều doanh nghiệp uy tín khác trong tương lai.

Các bên phân phối thuốc luôn nói sứ mệnh của họ là “chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng”, trong khi nhiều người nhận định rằng điều nghe rất sáo rỗng và nhằm phục vụ truyền thông cho họ mà thôi. Bà nghĩ sao trước ý kiến này?

Nếu như chúng ta làm 1-2 lần thì người ta nghĩ “sáo rỗng” là đúng, còn nếu mình làm đều đặn thì nó không còn là câu chuyện đánh bóng nữa. Điều này chỉ thực sự xuất phát từ trách nhiệm xã hội của mỗi nhà thuốc, mỗi đơn vị.

Các kế hoạch phát triển của FRT trong tương lai như thế nào, và có đi kèm trách nhiệm xã hội của công ty không?

Kế hoạch thời gian tới, tại mảng ICT thì Công ty sẽ tiếp tục mở rộng cửa hàng, tiếp cận khách hàng mới ở tuyến huyện. Long Châu như tiết lộ sẽ đưa ra thêm nhiều dịch vụ mới. FRT cũng tiếp tục đưa công nghệ vào để tăng trải nghiệm khách hàng.

Song song với tinh thần phụng sự về mặt kinh doanh, thì các chương trình cộng đồng dĩ nhiên được duy trì. Long Châu còn lên kế hoạch kêu gọi thêm nhiều hãng dược lớn cùng đồng hành, từ đó lan toả nhiều hơn.

Cảm ơn bà!