Hãng robot huyền thoại nộp đơn xin phá sản: Nợ hơn 100 triệu USD, phải bán mình cho đối tác Trung Quốc

iRobot, nhà sản xuất tiên phong của Mỹ về Roomba, từng là công ty dẫn đầu trong lĩnh vực máy hút bụi robot, vừa nộp đơn xin phá sản. Quyền kiểm soát công ty sẽ được chuyển giao cho một nhà cung cấp Trung Quốc.

Được thành lập vào năm 1990 bởi 3 nhà nghiêm cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts, các sản phẩm ban đầu của iRobot thể hiện tầm nhìn đầy tham vọng về cách robot sẽ giúp đỡ con người. Robot của hãng đã được triển khai cùng quân đội Mỹ tại Trung tâm Thương mại Thế giới sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001 và giám sát sự cố tràn dầu ở Vịnh Mexico.

Thành công đột phá nhất của iRobot đến từ những sản phẩm robot thực hiện các công việc thông thường: dọn dẹp nhà cửa, bể bơi và máng xối. Khi iRobot giới thiệu Roomba vào năm 2002, hãng hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mà robot trở thành một phần hữu ích trong cuộc sống hàng ngày. Nhiều thập kỷ sau, những thách thức mà công ty phải đối mặt đã cho thấy tương lai đó còn xa vời như thế nào.

Doanh thu giảm sút do bị các cơ quan giám sát chặt chẽ, gặp vấn đề về bảo mật dữ liệu và phải cạnh tranh với nhiều đối thủ, trong đó có Shenzhen Picea Robotics, chủ sở hữu mới của iRobot. Picea sản xuất thiết bị gia dụng và phụ tùng cho các công ty như Xiaomi, Haier và Electrolux, đồng thời cũng bán robot dọn phòng mang thương hiệu 3i của riêng mình. Công ty được thành lập vào năm 2016 bởi một nhóm kỹ sư trong một chương trình dành cho các công ty khởi nghiệp mới thành lập được chính phủ Thâm Quyến tài trợ.

Các công ty Trung Quốc đang chạy đua để thống trị ngành công nghiệp robot. Các nhà đầu tư công và tư nhân đã đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp robot hình người, chi khoảng 5 tỷ đô la trong năm nay, nhiều bằng tổng số tiền chi trong 5 năm trước cộng lại. Năm ngoái, hơn 2 triệu robot ghi nhận đang làm việc trong các nhà máy ở Trung Quốc, nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Vào năm 2022, Amazon tuyên bố sẽ mua lại iRobot và toàn bộ nợ của công ty này với giá khoảng 1,7 tỷ đô la. Tuy nhiên, thương vụ đổ bể do bị các cơ quan quản lý ở Mỹ và châu Âu xem xét kỹ lưỡng vì cho rằng nó có thể làm suy yếu cạnh tranh.

Vào tháng 1 năm 2024, iRobot tuyên bố Amazon đã chi 94 triệu đô la khi thương vụ đổ bể. Cùng ngày, hãng thông báo sẽ sa thải 350 người, khoảng một phần ba lực lượng lao động của công ty. Kể từ đó, giá cổ phiếu liên tục lao dốc khi iRobot cảnh báo các nhà đầu tư về những nghi ngờ đáng kể đối với tương lai mù mịt.

Mới đây, iRobot đã nộp đơn xin phá sản tại Delaware. Công ty cho biết trong một tuyên bố rằng họ dự kiến sẽ hoàn tất quá trình này vào tháng Hai. Cổ phiếu phổ thông sẽ bị xóa sổ và thực thể tư nhân mới sẽ do Picea kiểm soát.

iRobot cho biết họ dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động, thực hiện các cam kết với nhân viên và thanh toán cho các nhà cung cấp và các chủ nợ khác trong suốt quá trình phá sản.

“Thông báo ngày hôm nay đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc đảm bảo tương lai lâu dài của iRobot,” Gary Cohen, Giám đốc điều hành của iRobot, cho biết. Ông nói thêm rằng việc Picea mua lại sẽ “củng cố vị thế tài chính của chúng tôi và giúp đảm bảo sự liên tục cho người tiêu dùng, khách hàng và đối tác”.

Theo các tài liệu được nộp tại tòa án phá sản, iRobot nợ Picea gần 100 triệu đô la, gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD 2,7 triệu đô la và Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ 3,4 triệu đô la tiền thuế chưa thanh toán.

Một trong những chủ nợ của iRobot là Zheng Yu Industrial, một công ty Hồng Kông sản xuất chổi, giẻ lau và túi đựng bụi cho iRobot tại các nhà máy ở thành phố Huizhou, miền nam Trung Quốc. Ông Zhengzhong Hu, người phát ngôn của Zheng Yu Industrial, cho biết hôm thứ Hai rằng không ai từ iRobot hay Picea liên hệ với công ty về việc trả nợ. Khoản nợ mà iRobot ước tính là 1 triệu đô la.

Việc iRobot — từng là công ty tiên phong đưa robot hút bụi vào hàng triệu gia đình — giờ đây phải xin phá sản và nhượng lại thương hiệu cho đối tác nước ngoài, phản ánh rõ rệt sự dịch chuyển quyền lực trong ngành công nghệ tiêu dùng. Các công ty Trung Quốc với chi phí sản xuất thấp và các sản phẩm được tích hợp nhiều tính năng hơn đã chiếm lĩnh thị trường toàn cầu, làm xói mòn lợi thế của các thương hiệu Mỹ từng thống trị trước đây. Đây không chỉ là kết thúc một kỷ nguyên đối với iRobot, mà còn là một dấu mốc nhắc nhở về tốc độ đổi mới và áp lực cạnh tranh toàn cầu trong thời đại công nghệ số.

Theo: The NY Times