IAEA đưa ra cảnh báo mới cho Chernobyl, kêu gọi hành động ngay

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thông báo rào che bảo vệ phủ lên lò phản ứng tại Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl không còn đảm bảo khả năng ngăn phóng xạ, và cần tiến hành sửa chữa lớn khẩn cấp.

Cảnh báo được đưa ra sau một cuộc kiểm tra được tiến hành vì vụ tấn công bằng drone hồi tháng 2, vốn được xem là đợt tấn công lớn đầu tiên nhằm vào rào che. Moscow nói vụ tấn công là một sự khiêu khích do Kiev dàn dựng, trong khi đó chính phủ Ukraine đổ lỗi cho Nga.

Vụ tấn công đã làm thủng vỏ ngoài của mái vòm thép khổng lồ được gọi là Kết cấu Bảo trì An toàn Mới (New Safe Confinement - NSC) và gây ra một đám cháy.

Mặc dù thiệt hại ban đầu không gây rò rỉ phóng xạ, đánh giá mới cho thấy vết thủng đã làm suy giảm khả năng chứa đựng vật liệu hạt nhân của rào che.

IAEA xác nhận rằng NSC — một kết cấu thép nặng khoảng 36.000 tấn, được dựng lên trên lò phản ứng số 4 bị phá hủy — “đã mất các chức năng an toàn chính, trong đó có khả năng giữ chắn.”

NSC hoàn thành vào năm 2019 và được xây dựng để ngăn chứa vật liệu phóng xạ và niêm phong hòm bê tông ban đầu được lắp đặt sau thảm họa 1986. Công trình này được hoàn thành với chi phí khoảng 1,6 tỷ USD

Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế Rafael Mariano Grossi cho biết mặc dù khung chịu lực của rào che và hệ thống giám sát vẫn còn nguyên, “những sửa chữa tạm thời có giới hạn đã được thực hiện … cần khôi phục toàn diện ngay lập tức.”

IAEA đã điều thêm chuyên gia an toàn hạt nhân tới hiện trường để đánh giá đầy đủ mức độ thiệt hại.

Nga cáo buộc Ukraine nhiều lần tấn công Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye (ZNPP) và Kursk, gọi các cuộc tấn công là hành vi “khủng bố hạt nhân.” Một drone của Ukraine bị cáo buộc đã tấn công một tòa nhà phụ trợ tại Nhà máy điện hạt nhân Kursk cuối tháng 9, trong thời gian Tổng giám đốc IAEA thăm Moscow.

Chỉ vài ngày trước đó, các đường dây điện cung cấp cho ZNPP được báo cáo bị hư hại do pháo binh, buộc nhà máy phải chuyển sang máy phát điện dự phòng.

Nga đã kiểm soát ZNPP từ tháng 3/2022 và khu vực sau đó tiến hành một cuộc trưng cầu dân ý để sáp nhập; Kiev bác bỏ liên quan tới sự cố ở Kursk và cáo buộc Moscow tấn công ZNPP.

Phát biểu tháng 10, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng Ukraine đang “chơi một trò nguy hiểm” khi tấn công các cơ sở hạt nhân.