Kế toán chuyển khoản nhầm 142 triệu đồng nhưng người nhận khẳng định không nhận được, tòa án tuyên bố: “Ngân hàng mới là bên phải trả lại tiền”

Vụ việc được công bố trên Cổng thông tin của Cục Tư pháp thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc, như một án lệ pháp lý liên quan đến rủi ro trong chuyển khoản ngân hàng và trách nhiệm hoàn trả khi xảy ra sai sót.

Kế toán viên chuyển tiền sai tài khoản

Theo hồ sơ vụ án, anh Điền là kế toán của một công ty Trung Quốc. Theo chỉ đạo của công ty, anh tiến hành chuyển khoản 38.000 NDT (hơn 142 triệu đồng) vào một tài khoản được phía đối tác cung cấp. Tuy nhiên, sau khi hoàn tất giao dịch, đối tác bất ngờ thông báo chưa nhận được tiền.

Khi kiểm tra lại, anh Điền mới phát hiện đối phương đã thay đổi tài khoản nhận tiền, trong khi khoản tiền nói trên lại được chuyển vào tài khoản cũ mà đối tác không còn sử dụng.

Sau đó, anh Điền đã liên hệ với người đứng tên tài khoản nhận tiền là bà Trương để yêu cầu hoàn trả. Tuy nhiên, bà Trương từ chối trả lại tiền và nhanh chóng tiến hành hủy tài khoản ngân hàng nói trên. Trước việc không thể tự thu hồi số tiền, anh Điền đã khởi kiện ra tòa, yêu cầu bà Trương chịu trách nhiệm hoàn trả 38.000 NDT và thanh toán tiền lãi phát sinh.

Tại phiên xét xử, anh Điền cho rằng việc chuyển khoản nhầm hoàn toàn là sai sót kỹ thuật, giữa anh và bà Trương không tồn tại bất kỳ quan hệ pháp lý nào như mua bán hay vay mượn. Do đó, việc bà Trương nhận được nhưng không trả khoản tiền này là vi phạm pháp luật Trung Quốc, có thể cấu thành hành vi “thu lợi bất chính”.

Hơn nữa, việc bà Trương hủy tài khoản khiến số tiền được chuyển vào tài khoản chuyên dụng của ngân hàng, vì vậy cả bà Trương và ngân hàng đều phải chịu trách nhiệm hoàn trả.

Phía bị đơn, bà Trương, phản bác rằng bà không phải là người thực tế sử dụng tài khoản đã nhận được tiền. Theo người phụ nữ này, tài khoản trên thực tế đã bị các đối tượng phạm pháp đánh cắp thông tin cá nhân để mở trái phép. Sau khi phát hiện có khoản tiền chuyển vào, bà đã trình báo cơ quan công an.

Dưới sự cho phép của cảnh sát, bà Trương đã làm thủ tục báo mất và hủy tài khoản. Toàn bộ số tiền trong tài khoản đã được chuyển vào tài khoản chuyên dụng của ngân hàng theo quy định, bà không hề chiếm giữ hay rút sử dụng số tiền này. Do đó, bà Trương cho rằng nếu anh Điền muốn lấy lại tiền thì cần trực tiếp yêu cầu ngân hàng hoàn tiền, chứ không phải khởi kiện bà.

Ngân hàng nơi tài khoản bị hủy cũng trình bày rằng họ không nắm rõ mối quan hệ tài chính giữa anh Điền và bà Trương. Ngân hàng chỉ thực hiện thủ tục hủy tài khoản theo đơn đề nghị của bà Trương với lý do tài khoản bị giả mạo, đồng thời chuyển số tiền còn lại vào tài khoản chuyên dụng của ngân hàng. Nếu tòa án ra phán quyết buộc hoàn trả, ngân hàng sẽ phối hợp thực hiện theo quy định pháp luật.

Phán quyết của tòa án

Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ và lời khai, tòa án Trung Quốc nhận định rằng theo quy định của pháp luật dân sự Trung Quốc, người không có căn cứ pháp lý nhưng lại thu được lợi ích gây thiệt hại cho người khác thì phải hoàn trả khoản lợi ích đó.

Trong vụ việc này, anh Điền đã chuyển nhầm 38.000 NDT vào tài khoản đứng tên bà Trương. Giữa hai bên không tồn tại quan hệ pháp lý hợp pháp, do đó việc nhận tiền là không có căn cứ pháp luật và thuộc trường hợp thu lợi bất chính.

Tuy nhiên, tòa án cũng chỉ rõ rằng do bà Trương đã làm thủ tục hủy tài khoản với lý do tài khoản bị giả mạo, toàn bộ số tiền đã được chuyển vào tài khoản chuyên dụng của ngân hàng và không còn nằm trong sự quản lý hay kiểm soát của bà Trương. Vì vậy, yêu cầu buộc bà Trương trực tiếp hoàn trả tiền của anh Điền là không đủ căn cứ pháp lý và không được tòa chấp nhận.

Ngược lại, số tiền sau khi tài khoản bị hủy hiện do ngân hàng địa phương quản lý và kiểm soát. Do đó, ngân hàng – với tư cách là chủ thể đang nắm giữ khoản tiền – có nghĩa vụ hoàn trả cho người bị thiệt hại là anh Điền. Đối với yêu cầu bồi thường tiền lãi, tòa án cho rằng lỗi chuyển nhầm xuất phát từ phía anh Điền, trong khi bà Trương và ngân hàng không có lỗi chủ quan, nên không chấp nhận yêu cầu này.

Kết thúc vụ việc, tòa án Trung Quốc tuyên buộc ngân hàng phải hoàn trả cho anh Điền toàn bộ số tiền 38.000 NDT, không kèm lãi suất.

Vụ án trên là một ví dụ điển hình về tranh chấp liên quan đến chuyển khoản nhầm trong đời sống hiện đại. Theo Điều 985 Bộ luật Dân sự Trung Quốc, tội thu lợi bất chính được xác định khi có đủ 4 yếu tố: một bên thu được lợi ích tài sản, bên còn lại bị thiệt hại, giữa hai bên tồn tại mối quan hệ nhân quả và việc thu lợi không có căn cứ pháp luật.

Trong thực tế, khi xảy ra chuyển nhầm tiền, người chuyển cần nhanh chóng liên hệ với bên nhận và ngân hàng để kịp thời phong tỏa, hạn chế rủi ro. Việc chậm trễ có thể khiến quá trình thu hồi tiền trở nên phức tạp, thậm chí phải giải quyết bằng con đường tố tụng.

Về phía người nhận tiền chuyển nhầm, pháp luật Trung Quốc yêu cầu phải hoàn trả cho người chuyển nhầm. Việc cố tình chiếm giữ, sử dụng hoặc tìm cách né tránh nghĩa vụ hoàn trả có thể dẫn đến trách nhiệm dân sự, thậm chí là trách nhiệm hình sự trong những trường hợp nghiêm trọng.

Từ vụ việc này, các chuyên gia pháp lý Trung Quốc khuyến nghị mọi người cần đặc biệt cẩn trọng khi chuyển khoản, kiểm tra kỹ thông tin người nhận trước khi xác nhận giao dịch. Đồng thời, nếu không may nhận được tiền chuyển nhầm, nên chủ động thông báo cho ngân hàng, cơ quan chức năng để xử lý đúng quy định, tránh rủi ro pháp lý không đáng có.

 (Theo Cục Tư pháp TP.Bắc Kinh, Trung Quốc)