Kiểm toán từ chối xác nhận hơn nghìn tỷ tồn kho của một doanh nghiệp thép

Theo báo cáo tài chính kiểm toán 2023 vừa được công bố, CTCP Thương mại Xuất nhập khẩu Thiên Nam (mã: TNA) nhận ý kiến ngoại trừ từ đơn vị kiểm toán.

Cụ thể, tại khoản mục hàng tồn kho, công ty ghi nhận giá trị hàng tồn kho đang gửi tại kho của CTCP Tập đoàn Thép Nguyễn Minh và CTCP SX-TM Thép Nguyễn Minh (2 đơn vị cùng hệ sinh thái). Tại ngày 31/12/2023, khoản mục này có giá trị hơn 1.037 tỷ đồng, song số liệu chỉ căn cứ vào biên bản xác nhận hàng giữ hộ của 2 công ty trên, TNA cho rằng mọi thất thoát hàng hóa (nếu có) do bên nhận giữ hàng hộ chịu trách nhiệm.

Phía kiểm toán không được tham gia chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho tại ngày 31/12/2023. Bằng thủ tục thay thế, đơn vị kiểm toán đã tiến hành tham gia chứng kiến kiểm kê do công ty tổ chức sau ngày 31/12/2023 để xác định giá trị. Tuy nhiên, qua cuộc kiểm kê này, kiểm toán vẫn không thể xác định được khoản mục hàng tồn kho này.

Đây là một trong những nguyên nhân kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến đối với cả báo cáo riêng và hợp nhất năm 2023.

Bên cạnh hàng tồn kho, kiểm toán còn lưu ý khoản phải thu công nợ quá hạn hơn 184 tỷ đồng, đã kéo dài trên 3 năm nhưng chưa được trích lập dự phòng. Doanh nghiệp cho biết các khoản nợ này được bảo lãnh bằng bất động sản của bên thứ ba, song kiểm toán không thể xác định giá trị cũng như tính pháp lý của các tài sản bảo đảm.

Theo quy định, các khoản phải thu quá hạn như vậy cần được trích lập dự phòng 100%. Nếu thực hiện đầy đủ, lợi nhuận của TNA sẽ bị điều chỉnh giảm tương ứng với giá trích lập dự phòng, khi đó các chỉ tiêu khác có liên quan cũng phải thay đổi phù hợp.

Sau kiểm toán, doanh nghiệp sắt thép này ghi nhận lỗ sau thuế hơn 19 tỷ đồng, giảm mạnh so với việc lãi hơn 3 tỷ đồng trước kiểm toán.

Trong văn bản giải trình, ban lãnh đạo lý giải sự chênh lệch chủ yếu đến từ chi phí khác tăng mạnh, bao gồm tiền phạt vi phạm hành chính và tiền chậm nộp thuế theo kết luận thanh tra của cơ quan thuế, cùng với việc điều chỉnh chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp liên quan đến các năm trước.

Quyết định thanh tra thuế được ban hành đầu năm 2025, trong khi báo cáo kiểm toán phát hành sau đó, buộc số liệu năm 2023 phải điều chỉnh theo quyết định thanh tra.

Việc chậm trễ công bố thông tin khiến cổ phiếu TNA bị hủy niêm yết bắt buộc trên HoSE vào cuối năm 2024.

Về tình hình kinh doanh trong 9 tháng đầu năm 2025, doanh nghiệp sắt thép này vẫn chưa thoát khỏi vòng xoáy thua lỗ, với mức lỗ ròng gần 44 tỷ đồng và doanh thu chỉ đạt 295 tỷ đồng. Khoản lỗ luỹ kế tại ngày 30/9/2025 ghi nhận gần 57 tỷ đồng.