Mỹ triển khai THAAD, điều lính "lâm trận" ở Israel: Động thái bất thường nhằm ngăn chiến tranh toàn diện?

Động thái hiếm hoi của quân đội Mỹ

Mỹ sẽ đưa 1 hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến cùng binh sĩ vận hành tới Israel nhằm tăng cường khả năng phòng thủ cho đồng minh hàng đầu của nước này ở Trung Đông, Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố ngày 13/10.

Theo Wall Street Journal (WSJ), việc triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) đánh dấu bước tiến đáng chú ý trong nỗ lực của Mỹ nhằm trực tiếp bảo vệ Israel trước nguy cơ bị tấn công từ đối thủ bằng cách đưa quân Mỹ tới. 

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các quan chức Mỹ và Israel đang tiến hành họp bàn về cuộc tấn công mà Israel dự tính thực hiện nhằm vào Iran. Các quan chức Mỹ đã kêu gọi chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu không nhắm tới các cơ sở dầu mỏ và các địa điểm hạt nhân của Iran.

Quyết định chấp thuận triển khai THAAD tới Israel được Tổng thống Joe Biden đưa ra sau nhiều cuộc thảo luận sâu rộng giữa các quan chức Mỹ, cũng như giữa Mỹ và Israel về phản ứng quân sự tiềm năng của mình và phương án đáp trả mà Tehran có thể đưa ra. Khi được hỏi về động thái trên, Tổng thống Biden nói rằng ông làm vậy "để bảo vệ Israel". 

Việc triển khai quân đội Mỹ đến Israel là một động thái hiếm hoi và là minh chứng hữu hình cho sự ủng hộ của chính quyền Biden dành cho đồng minh ở thời điểm cuộc bầu cử tổng thống Mỹ còn chưa đầy 1 tháng. Giống như ông Biden, Phó Tổng thống Kamala Harris cũng nhấn mạnh sự ủng hộ "kiên định" của bà dành cho Israel.

WSJ dẫn nguồn quan chức Mỹ cho biết, THAAD sẽ góp phần củng cố lá chắn phòng thủ chống tên lửa của Israel trước mối đe dọa đáng kể từ Iran và giúp Mỹ linh hoạt hơn trong việc triển khai các khu trục hạm phòng thủ tên lửa đạn đạo của mình.

Một hệ thống THAAD tiêu chuẩn gồm 6 bệ phóng tên lửa, 1 radar di động, 1 đài điều khiển hỏa lực và cần gần 100 binh sĩ Mỹ vận hành.

Hệ thống này được thiết kế để đánh chặn tên lửa bên trong hoặc bên ngoài bầu khí quyển trong giai đoạn cuối của hành trình. Tháng 1/2022, hệ thống THAAD do Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) mua đã đánh chặn một tên lửa của nhóm Houthi, đánh dấu lần đầu tiên hệ thống này được sử dụng thành công trong chiến đấu.

Israel ngày càng phụ thuộc vào Mỹ?

Lần gần nhất Mỹ đưa THAAD tới Israel là năm 2019, trong một động thái triển khai tạm thời trong khuôn khổ cuộc tập trận mà quân đội Mỹ nói là nhằm thể hiện "cam kết không ngừng của Washington đối với an ninh khu vực của Israel".

Việc Mỹ đưa quân tới Israel cùng hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến được Reuters cho là động thái triển khai rất bất thường. Theo Reuters, việc Mỹ triển khai quân sự tới Israel ngoài hoạt động tập trận là rất hiếm hoi nếu xét tới năng lực quốc phòng của Israel.

Ngay sau các cuộc tấn công do Hamas phát động ngày 7/10/2023, Lầu Năm Góc đã triển khai thêm nhiều hệ thống phòng không trên khắp Trung Đông để bảo vệ quân nhân Mỹ tại khu vực.

Theo đánh giá của WSJ, Israel ngày càng phụ thuộc vào quân đội Mỹ để tăng cường phòng thủ chống lại mối đe dọa tên lửa đáng kể từ Iran và các nhóm vũ trang mà Tehran hỗ trợ.

Quyết định của Mỹ được đưa ra sau khi Iran phóng khoảng 180 tên lửa đạn đạo vào Israel để đáp trả cuộc không kích khiến thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah thiệt mạng.

Quyết định này không dựa trên điều kiện yêu cầu Israel tránh một số mục tiêu gay gắt hơn, nhưng theo 1 quan chức cấp cao Mỹ, đây là "một phần trong cuộc thảo luận rộng hơn về cách xử lý tình hình". WSJ nhận định, việc Mỹ đưa tàu chiến, máy bay và nhân sự tới được cho là nhằm ngăn chặn khả năng bùng phát chiến tranh toàn diện ở Trung Đông.

Một số tên lửa nhắm vào các địa điểm quân sự và tình báo của Israel đã xuyên qua hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel, làm dấy lên nỗi lo ngại rằng nếu Iran tấn công một lần nữa, họ có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho Israel.

Các tàu chiến của Mỹ ở Địa Trung Hải đã bắn hạ tên lửa đạn đạo khi Iran tấn công Israel vào tháng 4 và đầu tháng này. Trong cuộc tấn công hồi tháng 4, Mỹ còn điều các máy bay chiến đấu F-15E và F-16 tới đánh chặn máy bay không người lái của Iran.

THAAD là một phần trọng yếu trong hệ thống phòng thủ nhiều lớp của quân đội Mỹ và sẽ góp phần hỗ trợ thêm cho lá chắn tên lửa vốn đã rất đáng gờm của Israel. THAAD sẽ cung cấp khả năng phòng thủ từ mặt đất tại Israel, kéo Mỹ tham gia sâu hơn vào hoạt động bảo vệ.

"THAAD đã được chứng minh trong hoạt động chiến đấu và có lịch sử thử nghiệm tốt", Tom Karako, chuyên gia về phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS) tại Washington nói.

Hiện chưa rõ Lầu Năm Góc có thể chuyển giao hệ thống cho Israel nhanh tới mức nào. Chính quyền Mỹ chưa tiết lộ thời điểm THAAD được triển khai tại đó. 

Trong tuyên bố đưa ra ngày 13/10, Lầu Năm Góc cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã ra lệnh chuyển hệ thống phòng thủ tên lửa đến Israel theo chỉ đạo của ông Biden "sau những cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ của Iran vào Israel hôm 13/4 và 1/10".

Tuyên bố nêu rõ: "Hành động này nhấn mạnh cam kết sắt đá của Mỹ đối với việc bảo vệ Israel, và bảo vệ người Mỹ ở Israel, khỏi bất kỳ cuộc tấn công tên lửa đạn đạo nào từ Iran".

Tuy nhiên, nó được cho là sẽ gây áp lực cho nỗ lực quân sự của Mỹ trước các mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc, đặc biệt là kế hoạch triển khai tàu trong tương lai.