Nghiên cứu hành vi của hơn 200 trẻ, chuyên gia chỉ ra: Những đứa trẻ có kỹ năng xã hội xuất sắc đều có cha mẹ làm 9 điều này từ sớm

Nhiều phụ huynh nghĩ rằng chỉ cần dạy trẻ nói “làm ơn”, “cảm ơn” là đủ để con có kỹ năng xã hội tốt. Nhưng thực tế, nền tảng quan trọng nhất được hình thành rất sớm, ngay trong gia đình và qua những tương tác nhỏ hằng ngày.

Từ việc nghiên cứu hơn 200 mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, đồng thời là một người mẹ, chuyên gia Reem Raouda nhận thấy rằng trẻ học cách giao tiếp và kết nối bằng cách quan sát hành vi của cha mẹ. Khi trẻ lớn lên trong một môi trường đề cao sự an toàn cảm xúc và những kết nối chân thật, sự phát triển kỹ năng xã hội sẽ khác biệt hoàn toàn.

Dưới đây là 9 điều mà các bậc cha mẹ nuôi dạy con có kỹ năng xã hội xuất sắc thường làm từ rất sớm:

1. Họ nói chuyện cởi mở về cảm xúc

Trẻ học được “từ vựng cảm xúc” khi cha mẹ gọi tên và bình thường hóa cảm xúc.

Một câu đơn giản như: “Mẹ hơi thất vọng vì hôm nay mình không đi được, nhưng mẹ sẽ bình tĩnh lại và thử lại vào ngày mai” chính là cách cha mẹ đang thể hiện khả năng tự điều chỉnh cảm xúc.

Nhờ đó, sau này trẻ cũng biết diễn đạt cảm xúc với bạn bè, như nói “Tớ buồn vì cậu không chơi với tớ”, thay vì phản ứng bộc phát.

2. Cha mẹ thể hiện sự thấu cảm trong đời sống hằng ngày

Trẻ học cách cư xử với người khác bằng chính những gì chúng nhìn thấy ở cha mẹ, từ cách cha mẹ nói chuyện với hàng xóm, nhân viên thu ngân cho đến cách cha mẹ đối xử với nhau.

Ví dụ, khi cha mẹ nói: “Cô ấy đang bận tay, mình giữ cửa giúp nhé”, trẻ sẽ hiểu về sự quan tâm và lòng trắc ẩn nhiều hơn bất kỳ lời dạy nào.

Những hành động nhỏ như vậy, lặp lại mỗi ngày, sẽ trở thành khuôn mẫu cho cách trẻ ứng xử sau này.

3. Họ xây dựng sự tự tin thực sự cho trẻ

Tự tin đến từ việc trẻ được yêu thương như chính mình và được trao cơ hội thử. Việc để con tự rót sữa dù có thể làm đổ, hay thử đăng ký vào đội thể thao, đều gửi đi thông điệp: “Ba mẹ tin con”.

Khi được động viên bằng những câu như “Con kiên trì lắm”, trẻ hình thành sự tự tin bền vững, không phải sự hoàn hảo.

4. Cha mẹ dạy trẻ cách hòa giải

Trong bất kỳ mối quan hệ nào cũng sẽ có lúc xảy ra mâu thuẫn, điều quan trọng là trẻ biết cách hàn gắn sau những lần đó.

Cha mẹ nói: “Con đã làm em buồn. Mình nghĩ xem có thể nói hoặc làm gì để sửa lại nhé,” đang dạy trẻ một kỹ năng quan trọng, đó là biết sửa chữa giúp mối quan hệ tốt đẹp hơn.

Trẻ học được điều này sớm sẽ lớn lên thành người biết xây dựng các mối quan hệ lành mạnh.

5. Họ thừa nhận cảm xúc của trẻ

Nếu trẻ nói: “Bạn không muốn chơi với con”, một số phụ huynh có thể gạt đi: “Không có gì đâu, đừng buồn.”

Nhưng cha mẹ đáp lại: “Nghe có vẻ con đang buồn. Con kể thêm cho ba/mẹ nghe nhé?” đang cho trẻ thấy cảm xúc của mình được tôn trọng. Việc được lắng nghe từ nhỏ giúp trẻ tự tin giao tiếp sau này.

6. Họ giúp trẻ nhận biết các tín hiệu xã hội

Không phải đứa trẻ nào cũng tự nhiên hiểu được các tín hiệu trong giao tiếp. Những cha mẹ tinh tế thường giải thích nhẹ nhàng, chẳng hạn: “Con nghe giọng bạn nhỏ không? Có thể bạn đang cảm thấy ngại đấy.”

Những lời giải thích nhỏ như vậy dần giúp trẻ biết quan sát, thấu hiểu và nhận ra cảm xúc của người khác.

7. Họ không vội vàng giải quyết mọi xung đột thay con

Nhiều cha mẹ thường chen vào ngay khi thấy trẻ cãi nhau. Nhưng thực ra, những bài học xã hội giá trị nhất lại đến khi cha mẹ lùi lại đúng lúc.

Khi nói: “Ba/mẹ ở đây nếu con cần, nhưng ba/mẹ nghĩ hai con có thể tự giải quyết,” cha mẹ đang tạo cơ hội để trẻ học cách thương lượng, thỏa hiệp và tự xử lý vấn đề. Lâu dần, trẻ sẽ trở nên tự tin và tự chủ hơn vì chúng cảm nhận được sự tin tưởng từ cha mẹ.

8. Họ coi sai lầm là cơ hội học tập

Khi cha mẹ xem sai lầm là điều bình thường trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ học được cách đứng dậy sau lỗi lầm thay vì cảm thấy xấu hổ.

Ví dụ, khi trẻ làm đổ nước và cha mẹ bình tĩnh nói: “Không sao, mình lấy khăn lau nhé,” trẻ sẽ hiểu rằng mắc lỗi không đáng sợ, quan trọng là biết sửa và rút kinh nghiệm. Nhờ vậy, trẻ lớn lên biết cảm thông hơn với người khác.

9. Cha mẹ lắng nghe nhiều hơn là giảng giải

Trẻ học cách lắng nghe bằng cách được lắng nghe.

Khi cha mẹ tạm dừng, nhìn vào mắt con, chú ý trọn vẹn và nói: “Con kể thêm cho ba/mẹ nghe nhé,” họ đang cho trẻ thấy lắng nghe là như thế nào. Theo thời gian, trẻ trở thành người biết lắng nghe, một dạng kỹ năng xã hội mà ai cũng muốn có trong bạn bè và đồng nghiệp.

Kỹ năng xã hội ngày càng quan trọng. Và những kỹ năng này được nuôi dưỡng từ sự kết nối và an toàn cảm xúc trong gia đình. Khi cha mẹ thực hành từ sớm, họ đang giúp con lớn lên thành những người biết thấu cảm, có khả năng xây dựng mối quan hệ và sẵn sàng cho cuộc sống thực.