FPT từng bỏ tiền mua 90% cổ phần một hợp tác xã may nhưng mất sạch cả vốn, phải từ bỏ lĩnh vực cốt lõi thuở đầu

Thuở mới lập nghiệp, FPT đã phải làm nhiều việc, nhiều nghề khác nhau để có thể tồn tại. Sử liệu FPT từng ghi lại, công ty đã phải bán ô tô, máy tính, buôn “thập cẩm” từ ống đồng, sắt thép xây dựng, mô-tơ điện đến gas máy lạnh, lưỡi cưa kim cương, ống cống… hay bất cứ thứ gì có lãi.

Trong giai đoạn 1990-1992, FPT xuất khẩu hàng may mặc sang Liên Xô, Ba Lan và một số nước Đông Âu. Vào năm 1991, một số cá nhân của FPT đã mua đến 90% cổ phần một hợp tác xã (HTX) may trong nước, hy vọng chủ động sản xuất hàng xuất khẩu. Cũng có thể nói đây là giấc mơ sở hữu đầu tiên của người FPT và một số người suýt nữa đã trở thành "ông chủ" sớm hơn dự định.

Do chưa có kinh nghiệm trong việc mua bán cổ phần doanh nghiệp, FPT không kiểm soát được hoạt động tài chính cũng như kinh doanh của HTX may này. Kết quả là, FPT không những không tạo ra lợi nhuận mà còn đánh mất cả khoản vốn mua cổ phần, và tất nhiên cũng không sở hữu được HTX.

Trước cục diện không khả quan này của FPT, ông Lê Quang Tiến chia sẻ: "Vì chưa có kinh nghiệm quản trị đã vội vàng mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực mới, nên Công ty mất định hướng, cán bộ phân tán khắp nơi, tiền bạc mất mỗi chỗ một ít... Đúng là bốn phương tám hướng".

Bên cạnh đó, công nghệ thực phẩm, lĩnh vực từng là lĩnh vực cốt lõi của FPT thuở ban đầu hiện giờ chỉ còn là một phần của lịch sử.

Năm 1989, hạt quinoa (diêm mạch) trở thành cơ hội mới cho FPT giữa thời kỳ đang dò tìm con đường phát triển. Ông Trương Gia Bình kỳ vọng, sau vài thập kỷ sử dụng quinoa, thể lực cũng như trí tuệ của người Việt Nam sẽ được cải thiện đáng kể. Trọng trách thử nghiệm với hạt quinoa được đặt lên vai ông Lê Thế Hùng (tức Hùng "Râu"). Toàn bộ quá trình từ trồng quinoa, tách thành công saponin, sấy - nghiền thành bột nguyên liệu, bảo quản... đến tìm cách chế biến phù hợp, Hùng "Râu" đều đích thân nghiên cứu, triển khai.

Năm 1992, FPT ký hợp đồng hợp tác nghiên cứu và triển khai khoa học kỹ thuật về chế biến bột quinoa với Công ty Sữa Việt Nam (Vinamilk). Sản phẩm có tên Ridielac H.V, được bán ra với giá 12.000 đồng/hộp. Năm 1993, Ridielac H.V được trao Huy chương Vàng tại Hội chợ triển lãm Giảng Võ. Từ những kết quả này, FPT mở hệ thống phân phối với hàng loạt cửa hàng tại trung tâm Hà Nội.

Tuy nhiên, phản ứng không tốt về sản phẩm bắt đầu xuất hiện sau vài tháng. Sai lầm nhỏ từ sự không kiên quyết trong khâu chế biến, làm giảm hương vị sản phẩm, đã gây nên hiệu ứng lớn không mong đợi. FPT làm mọi cách để bán hết lượng hàng còn lại.

Năm 1994, ông Trương Gia Bình đã quyết định chấm dứt mọi hoạt động liên quan đến công nghệ thực phẩm và dệt may.

Nhắc lại về những thất bại trong thời kỳ này, ông Trương Gia Bình cho biết những thất bại này đã tạo tiền đề thành lập FPT và mọi thất bại sẽ trở thành kinh nghiệm đi cùng FPT trên suốt con đường phát triển của mình.