Xuất hiện nhóm Facebook gần 200.000 thành viên chỉ bàn về một món Việt Nam: Không phải phở!

Ẩm thực Việt Nam nổi tiếng với nhiều món ăn bình dân, giản dị nhưng mang hương vị đặc trưng "không lẫn đâu được", gây ấn tượng mạnh với du khách. Danh sách phải kể tới phở, bún riêu, bún chả, bánh cuốn...

Mới đây trên mạng xã hội, nhiều người không khỏi thích thú khi biết một món ăn khác được cộng đồng khách Tây, người nước ngoài lập ra hẳn 1 nhóm chỉ để bàn luận về nó. Đó chính là bánh mì. Nhóm sở hữu gần 200.000 thành viên là du khách đến từ khắp nơi trên thế giới đang hoặc sắp có dịp du lịch Việt Nam, hay chỉ đơn giản là có niềm đam mê với bánh mì.

Họ chia sẻ với nhau về những loại bánh mì ngon, địa điểm ăn bánh mì đáng tin cậy và cả những điểm còn hạn chế, chưa hài lòng khi thưởng thức món ăn. Có thể thấy, bánh mì với người Việt có thể là một món rất bình thường, quen thuộc, nhưng với những người yêu thích nó nói riêng và món ăn Việt Nam nói chung, nó lại "đáng lưu tâm" hơn rất nhiều.

Món bình dân Việt được vinh danh trên bản đồ ẩm thực thế giới

Trong nhiều năm liên tiếp, bánh mì Việt Nam xuất hiện đều đặn trong các bảng xếp hạng ẩm thực quốc tế uy tín. CNN Travel từng gọi bánh mì là một trong những sandwich ngon nhất thế giới, trong khi BBC Travel đánh giá đây là “món ăn xuất khẩu ẩm thực thành công nhất của Việt Nam”. Trên bản đồ ẩm thực của TasteAtlas, bánh mì thường xuyên nằm trong nhóm những món ăn đường phố được đánh giá cao nhất, sánh ngang với taco của Mexico hay hamburger của Mỹ.

Việc từ “banh mi” được giữ nguyên tiếng Việt và đưa vào Từ điển Oxford từ năm 2011 cũng được xem như một dấu mốc đặc biệt. Không chỉ là tên gọi, “banh mi” còn đại diện cho một phong cách ăn uống, một câu chuyện văn hoá đã vượt ra khỏi biên giới quốc gia.

Theo các nhà nghiên cứu ẩm thực, bánh mì Việt Nam là kết quả của quá trình giao thoa Đông – Tây, nhưng được Việt hoá một cách rất triệt để. Từ chiếc baguette du nhập thời Pháp, người Việt đã cải tiến để tạo nên ổ bánh có vỏ mỏng giòn, ruột xốp nhẹ, phù hợp với khí hậu nóng ẩm và thói quen ăn nhanh.

Điểm đặc sắc của bánh mì Việt Nam không nằm ở một công thức cố định, mà ở sự linh hoạt. Pate gan được nêm nếm đậm đà nhưng tiết chế bơ, đồ chua cà rốt – củ cải tạo vị thanh, rau mùi và dưa leo mang hương vị bản địa. Mỗi thành phần đều quen thuộc, rẻ tiền, nhưng khi kết hợp lại tạo nên tổng thể hài hoà, đủ vị béo – mặn – chua – tươi.

Chính sự giản dị này khiến bánh mì trở thành món ăn “quốc dân”, có thể xuất hiện từ bữa sáng vội vàng đến bữa ăn lót dạ lúc xế chiều hay thậm chí là tối muộn. Trong văn hoá ẩm thực Việt Nam, bánh mì không chỉ để no bụng. Đó là hình ảnh quen thuộc của đời sống đô thị: gánh hàng rong buổi sáng, xe bánh mì trước cổng trường, hay quầy nhỏ nép mình bên vỉa hè đông đúc. Với nhiều người Việt, bánh mì gắn liền với ký ức tuổi thơ, với những bữa ăn nhanh nhưng ấm áp.

Các biến thể bánh mì cũng phản ánh rõ nét tính vùng miền. Miền Nam đậm đà với thịt nguội, xíu mại, phá lấu; miền Trung có bánh mì chả cá, heo quay; Hà Nội chuộng bánh mì pate – trứng – thịt nướng, vị vừa phải, không quá ngọt. Dù biến tấu thế nào, bánh mì vẫn giữ được tinh thần chung: tiện lợi, dễ ăn, phù hợp với mọi tầng lớp.

Khi bánh mì không chỉ còn gói gọn ở lãnh thổ Việt Nam

Không còn gói gọn trong những góc phố Hà Nội hay Sài Gòn, bánh mì Việt Nam ngày nay đã hiện diện tại nhiều quốc gia như Mỹ, Úc, Canada, Pháp, Đức, Nhật Bản. Ở California hay Texas (Mỹ), bánh mì xuất hiện trong các food truck và chuỗi quán ăn nhanh, trở thành lựa chọn quen thuộc của giới văn phòng.

Tại Melbourne và Sydney (Úc), “banh mi” được bán trong các tiệm cà phê hiện đại, cạnh tranh trực tiếp với sandwich phương Tây. Ngay tại Paris – cái nôi của baguette – bánh mì Việt vẫn có chỗ đứng riêng nhờ hương vị nhẹ, cân bằng và dễ ăn.

Điều đáng chú ý là ở nhiều nơi, tên gọi “banh mi” được giữ nguyên tiếng Việt, không dịch, như một cách thừa nhận đây là món ăn có bản sắc độc lập. Nhiều đầu bếp Việt ở nước ngoài cho biết khách bản địa tìm đến bánh mì không chỉ vì tò mò, mà vì cảm giác “ăn nhanh nhưng không nặng bụng”, khác hẳn các món ăn nhanh nhiều phô mai và sốt béo.

So với mặt bằng ẩm thực quốc tế, bánh mì Việt Nam có mức giá được xem là “dễ tiếp cận”. Tại Việt Nam, một ổ bánh mì phổ biến chỉ dao động từ khoảng 15.000–30.000 đồng, đủ cho một bữa ăn nhanh gọn. Khi ra nước ngoài, dù giá tăng lên theo chi phí mặt bằng và nguyên liệu, bánh mì vẫn thuộc nhóm món ăn vừa túi tiền, thường rẻ hơn nhiều so với các bữa ăn nhà hàng.