60% người trẻ ĐỘT TỬ không kịp tới bệnh viện: Cơ thể đã “báo động” từ trước, nhưng thường bị bỏ qua

Đột tử (Sudden Cardiac Death – SCD) là tình trạng ngừng tim, ngừng tuần hoàn đột ngột, khiến người bệnh mất ý thức ngay lập tức và có thể tử vong chỉ trong vài phút nếu không được cấp cứu kịp thời. Trái với suy nghĩ phổ biến, đột tử không chỉ xảy ra ở người cao tuổi có bệnh mạch vành. Thống kê y khoa cho thấy, nhóm tuổi từ 12–39 vẫn có nguy cơ, trong đó nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn.

Điều đáng lo ngại là ở người trẻ, đột tử thường không xuất phát từ xơ vữa mạch vành mà chủ yếu liên quan đến bệnh tim bẩm sinh, bệnh cơ tim, viêm cơ tim sau nhiễm virus, bất thường động mạch vành hoặc các hội chứng rối loạn nhịp tim di truyền. Những bệnh lý này có thể “ẩn mình” nhiều năm và chỉ bộc lộ bằng một cơn ngừng tim bất ngờ.

Khi cơ thể đã “phát tín hiệu” từ rất sớm

Theo Vnexpress, từ các ca lâm sàng tại Trung tâm Cấp cứu A9 – Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ cho biết đa số người trẻ bị đột tử đều từng có triệu chứng báo trước, nhưng thường bị xem nhẹ vì nghĩ là mệt, thiếu ngủ hay stress.

Trước khi đột tử xảy ra, nhiều người trẻ đã từng có triệu chứng nhưng bỏ qua và cho rằng "chắc do mệt" hoặc "stress công việc". Các dấu hiệu cảnh báo thường gặp gồm hồi hộp, tim đập nhanh bất thường; đau ngực, tức ngực; ngất, choáng váng, xỉu; co giật (dễ bị nhầm với động kinh hoặc tai biến).

Đặc biệt, nam giới trẻ tuổi có các biểu hiện này cần được thăm khám tim mạch sớm, nhất là khi triệu chứng xuất hiện lúc nghỉ ngơi hoặc khi đang ngủ - thời điểm chiếm tỷ lệ cao trong các ca ngừng tuần hoàn.

Khoảng 60% trường hợp đột tử ở người trẻ tử vong trước khi đến được bệnh viện. Nguyên nhân chính chủ yếu do không có người chứng kiến hoặc không được CPR (ép tim) kịp thời; thiếu AED tại nơi công cộng; nhầm lẫn ngất, co giật với bệnh lý thần kinh thông thường. Trong khi đó, nếu được ép tim ngay từ đầu và sốc điện sớm, tỷ lệ sống sót tăng rõ rệt và hơn 90% người sống sót có thể hồi phục chức năng thần kinh tốt.

Phòng ngừa đột tử – không chỉ là việc của bệnh viện

Các chuyên gia khuyến cáo, phòng ngừa đột tử không chỉ là việc của ngành y, mà cần sự chủ động từ mỗi cá nhân và cộng đồng. Với người trẻ, không bỏ qua các triệu chứng tim mạch bất thường. Khám tim mạch nếu có tiền sử ngất, đau ngực, hồi hộp không rõ nguyên nhân. Cân nhắc tầm soát tim mạch và di truyền nếu gia đình có người đột tử sớm. Tránh lạm dụng chất kích thích, thuốc không rõ nguồn gốc.

Cộng đồng cần phổ cập kỹ năng CPR - cấp cứu ngừng tim. Tăng cường đặt AED tại nơi công cộng, trường học, phòng gym. Nâng cao nhận thức ngất - co giật ở người trẻ không phải lúc nào cũng là "lành tính".

Đột tử ở người trẻ hiếm nhưng không phải không thể phòng tránh. Chỉ cần nhận diện sớm - cấp cứu đúng - không vội vàng kết luận, nhiều sinh mạng hoàn toàn có thể được giữ lại.