Đề xuất tăng phí 4 tuyến cao tốc trọng điểm: Tăng nhiều sẽ làm khó người dân

VEC tăng, nhà đầu tư BOT khác chưa tăng

Cụ thể, VEC vừa có báo cáo kết quả công tác quản lý, vận hành khai thác các tuyến cao tốc do đơn vị quản lý gồm: Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TPHCM - Long Thành - Dầu Giây. Cùng với báo cáo kết quả vận hành, lưu lượng xe tăng giảm hằng năm, VEC cũng cho biết, đang xây dựng kế hoạch tăng phí sử dụng dịch vụ đường bộ từ đầu năm 2024 đối với 4 dự án đường cao tốc do đơn vị này xây dựng, quản lý.

Theo VEC, trong 10 năm qua, VEC chưa tăng phí trên cả 4 tuyến cao tốc đơn vị đang quản lý, vận hành. Trong khi đó, Quyết định số 2323 năm 2021 của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) - quy định về việc phê duyệt phương án tài chính hòa chung dòng tiền 5 dự án đường cao tốc do VEC làm chủ đầu tư có lộ trình tăng phí định kỳ 3 năm một lần, mức tăng 12% cho mỗi lần. Do vậy, VEC xây dựng kế hoạch tăng phí theo nội dung trên để dự kiến thực hiện từ 1/1/2024.

Đề cập đến lưu lượng xe trên tuyến thời gian vừa qua, VEC cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2023, 4 tuyến cao tốc do VEC quản lý khai thác phục vụ an toàn hơn 45,3 triệu lượt phương tiện, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình có lưu lượng xe cao nhất với 15,8 triệu lượt; cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây với 15,4 triệu lượt xe. Tăng trưởng lưu lượng xe trên 4 tuyến cao tốc trọng điểm này dao động từ 8 đến 21 %, trong đó tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai tăng nhiều nhất - trên 20%.

Mức phí đang được VEC áp dụng thu trên 4 tuyến cao tốc tính theo ki lô mét với xe tiêu chuẩn là khoảng 1.200 đồng/km (bằng với dự án đầu tư BOT).

Nếu tăng thêm 12% phí sử dụng đường bộ thì người tham gia giao thông trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai phải trả thêm từ 40 đến 300 nghìn đồng/lượt tùy loại xe.

Trên tuyến cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình dài khoảng 80 km đang có hai đơn vị quản lý, vận hành, trong đó đoạn Pháp Vân - Cầu Giẽ, dài 32 km do Cty BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ quản lý; đoạn Cầu Giẽ - Ninh Bình dài 50 km VEC quản lý, mức phí cả tuyến đường đang thu chung là 110 nghìn đồng/lượt xe tiêu chuẩn.

VEC được chủ động tính toán chi phí khai thác, vận hành để đưa ra mức thu phù hợp và tăng hay giảm phí theo lộ trình. Tuy nhiên, việc này để thực hiện được, VEC phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền”.

Đại diện Cục Đường bộ Việt Nam

Tuy nhiên trao đổi với PV Tiền Phong chiều 16/10, đại diện Cty BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ cho biết, đơn vị chưa có kế hoạch tăng phí đoạn Pháp Vân - Cầu Giẽ từ 1/1/2024. Do vậy nếu VEC chỉ tăng phí sử dụng đường bộ với đoạn Cầu Giẽ - Ninh Bình. Cụ thể, đoạn của VEC quản lý tăng thêm 12% thì từ 110 đồng/lượt xe tiêu chuẩn sẽ tăng lên 118 nghìn đồng; xe tải và container từ 206 nghìn đồng hiện nay sẽ tăng lên 225 nghìn đồng/lượt.

Cần công khai số còn phải thu là bao nhiêu

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho biết, hiện nay nhà đầu tư, quản lý các tuyến cao tốc chỉ công bố số lượng xe, rất ít khi công bố công khai doanh thu. Vậy doanh thu theo ngày, theo tháng và năm của mỗi tuyến cao tốc này là bao nhiêu, từ ngày đưa vào khai thác đến nay, mỗi tuyến thu được bao nhiêu tiền và con số phải thu còn lại bao nhiêu.

Nội dung này cũng cần được công bố công khai để người dân, dư luận giám sát. Với 4 tuyến cao tốc VEC đang quản lý, do đang là trục giao thông tốc độ cao độc đạo nên lưu lượng xe rất lớn và thực tế họ báo cáo lưu lượng xe trên tuyến tăng rất nhanh, tới 21%. Như vậy, lưu lượng xe ở đây lớn và đã vượt cả tính toán trung bình của các hợp đồng BOT đặt ra là mỗi năm cần phải tăng khoảng 12%.

Do vậy, ông Quyền cho rằng, cần phải làm rõ cơ sở tăng. Trường hợp buộc phải tăng thì nên cân đối tỷ lệ tăng (%) cho phù hợp với tình hình thực tế của người dân, doanh nghiệp.

Ở góc độ hạ tầng giao thông và chất lượng dịch vụ VEC đang cung cấp trên 4 tuyến cao tốc, TS Nguyễn Quang Toàn, Hội Cầu đường Việt Nam cho rằng, tuy là đơn vị Nhà nước, có chuyên môn về cầu đường và được nhà nước trả lương cho việc quản lý công trình đường bộ nhưng hiện tại, trên các tuyến cao tốc VEC xây dựng, quản lý đường sá và dịch vụ đang có nhiều bất cập, chưa tương xứng với mức phí người dân bỏ ra khi sử dụng mỗi km đường.

Chỉ ra cụ thể, ông Toàn cho rằng, tuy là đường cao tốc nhưng hiện cao tốc Nội Bài - Lào Cai có nhiều đoạn chất lượng như tỉnh lộ, chỉ có 2 làn đường và không có dải phân cách giữa. Cùng với đó, chất lượng mặt đường sau nhiều năm đưa vào khai thác, gần như đã hư hỏng, lún nứt, nổi nhiều sống trâu rất nguy hiểm. Hệ thống trạm dừng nghỉ hư hỏng, nhếch nhác thiếu sự đầu tư, quản lý. Những đoạn được thảm bù lún thì chỉ thảm ở làn đường dành cho xe cơ giới, làn đường dừng khẩn cấp không thảm tạo nên độ cao thấp khác nhau trên cùng một làn đường. “Từ thực tế trên, việc người dân đang phải bỏ đến 1.200 đồng khi chạy xe trên 1 km đường cao tốc VEC đang quản lý, vận hành là chưa tương xứng. Nay nếu tiếp tục tăng phí là quá bất cập, vô lý”, ông Toàn nói.

Chiều 16/10, trao đổi với PV Tiền Phong về kế hoạch tăng phí trên 4 tuyến cao tốc của VEC, đại diện Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, theo quy định của Chính phủ, VEC được chủ động tính toán chi phí khai thác, vận hành để đưa ra mức thu phù hợp và tăng hay giảm phí theo lộ trình. Tuy nhiên, việc này để thực hiện được, VEC phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền. Hiện thông tin về kế hoạch tăng phí trên mới được VEC báo cáo, chưa có đề xuất cụ thể . “Tuy nhiên với trách nhiệm cơ quan quản lý chuyên ngành, Cục cũng sẽ theo dõi, kiểm tra, rà soát đề xuất của VEC. Nếu đề xuất này có những bất cập, chưa phù hợp Cục sẽ tham mưu Bộ GTVT có ý kiến với Chính phủ”, đại diện Cục Đường bộ Việt Nam thông tin.