"Nhân sâm mềm" rẻ bèo ngoài chợ Việt: Vừa kéo dài tuổi thọ, vừa tốt cho tim mạch, chuyên gia khuyên nên ăn thường xuyên

Không ít người sẵn sàng chi tiền cho các loại thực phẩm chức năng với kỳ vọng cải thiện sức khỏe và kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khoa học gần đây chỉ ra rằng, việc điều chỉnh chế độ ăn uống hằng ngày, đặc biệt là tăng cường protein thực vật, có thể mang lại lợi ích sức khỏe vượt trội mà không hề tốn kém. Trong số đó, đậu nành – một thực phẩm bình dân, dễ tìm ngoài chợ Việt – được các chuyên gia đánh giá là “ứng viên sáng giá” giúp bảo vệ tim mạch và kéo dài tuổi thọ.

Protein thực vật và mối liên hệ với tuổi thọ

Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 1/2024 trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ , việc tiêu thụ nhiều protein có nguồn gốc thực vật có liên quan mật thiết đến sức khỏe lâu dài và tuổi thọ. Nghiên cứu này được thực hiện trên hơn 40.000 người trong độ tuổi từ 38 đến 59, tập trung phân tích lượng protein họ tiêu thụ và tình trạng sức khỏe trong nhiều năm.

Kết quả cho thấy, những người ăn nhiều protein thực vật ở tuổi trung niên có khả năng sống khỏe mạnh và sống thọ hơn so với những người tiêu thụ ít. Đáng chú ý, cứ mỗi 3% năng lượng ăn vào được bổ sung từ protein thực vật thì khả năng kéo dài tuổi thọ và giảm bệnh tật trong giai đoạn sau của cuộc đời tăng thêm tới 46%.

Không chỉ vậy, chế độ ăn giàu protein thực vật còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Những người trong nhóm này có tỷ lệ suy giảm trí nhớ, suy giảm nhận thức và sức khỏe tinh thần thấp hơn đáng kể so với nhóm tiêu thụ ít protein thực vật.

Các nhà nghiên cứu lý giải rằng, thực phẩm có nguồn gốc thực vật giúp làm giảm cholesterol xấu, hạ huyết áp, cải thiện độ nhạy insulin và giảm các dấu hiệu viêm trong cơ thể. Nhờ đó, việc tăng cường protein thực vật góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh mãn tính nguy hiểm.

Thay thế protein động vật bằng protein thực vật

Một nghiên cứu khác được công bố vào tháng 2/2024 trên chuyên trang “Thực phẩm tự nhiên” của tạp chí Nature cũng đưa ra kết luận tương tự. Theo đó, việc thay thế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn và các sản phẩm từ sữa bằng thực phẩm giàu protein thực vật có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh mãn tính, đồng thời góp phần kéo dài tuổi thọ.

Những phát hiện này càng củng cố quan điểm rằng, thay vì phụ thuộc vào các loại thực phẩm bổ sung đắt tiền, việc điều chỉnh chế độ ăn hằng ngày theo hướng ưu tiên thực phẩm thực vật là giải pháp bền vững và khoa học hơn cho sức khỏe lâu dài.

Đậu nành – nguồn protein thực vật “vàng”

Khi nhắc đến các thực phẩm giàu protein thực vật, đậu nành luôn là cái tên được các chuyên gia dinh dưỡng ưu tiên hàng đầu. Theo Phó giáo sư Bành Tinh Vân, công tác tại Học viện Khoa học Thực phẩm và Kỹ thuật Dinh dưỡng (Trung Quốc), hàm lượng protein trong đậu nành có thể lên tới khoảng 35%. Đặc biệt, tỷ lệ hấp thu protein của đậu nành đạt hơn 0,9, tương đương với protein từ thịt và trứng.

Nhờ đặc điểm này, đậu nành được xem là loại protein thực vật gần giống nhất với protein động vật và hoàn toàn có thể sử dụng để thay thế thịt trong khẩu phần ăn.

Không chỉ hạt đậu nành nguyên chất, các sản phẩm chế biến từ đậu nành như sữa đậu nành, đậu phụ, đậu phụ khô, váng đậu hay tào phớ cũng đều chứa protein chất lượng cao với khả năng hấp thu tốt. Hàm lượng protein trong các sản phẩm này tương đương với thịt, trứng và sữa, thậm chí có thể thay thế hoàn toàn các nguồn protein động vật nếu được sử dụng hợp lý.

Theo “Hướng dẫn chế độ ăn uống cho cư dân Trung Quốc” được công bố năm 2022, mỗi người được khuyến nghị tiêu thụ từ 105 – 175 gam đậu nành mỗi tuần, tương đương khoảng 15 – 25 gam mỗi ngày.

Giải đáp những hiểu lầm phổ biến về đậu nành

1. Ăn đậu nành gây ung thư vú?

Bác sĩ Trịnh Oánh, Giám đốc Khoa Phòng chống Ung thư của Bệnh viện Ung thư Đại học Phúc Đán (Trung Quốc), khẳng định rằng cả nghiên cứu thực tế lẫn thí nghiệm trong phòng lab đều không ủng hộ quan điểm này. Ngược lại, nhiều nghiên cứu cộng đồng cho thấy lượng sản phẩm từ đậu nành tiêu thụ có mối liên hệ tỷ lệ nghịch với nguy cơ ung thư vú. Đối với bệnh nhân ung thư vú, những người ăn nhiều sản phẩm đậu nành còn có nguy cơ tái phát, di căn và tử vong thấp hơn.

2. Người mắc bệnh thận không được ăn đậu nành?

Theo chuyên gia dinh dưỡng Lư Vị, thuộc Bệnh viện trực thuộc Đại học Tôn Trung Sơn, đây là một quan niệm sai lầm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh protein đậu nành là protein chất lượng cao, có thể làm giảm tình trạng lọc cầu thận quá mức. Việc thay thế một phần protein động vật bằng protein đậu nành với lượng phù hợp còn giúp bảo vệ chức năng thận. Tuy nhiên, người bệnh thận cần lưu ý không tiêu thụ quá 20 gam đậu nành mỗi ngày.

3. Trẻ em ăn đậu nành sẽ dậy thì sớm?

Giám đốc Khoa Dinh dưỡng Lâm sàng của Bệnh viện Ung thư Tứ Xuyên, bà Hùng Trúc Quyên, cho biết hiện chưa có bằng chứng khoa học trực tiếp nào chứng minh việc trẻ em ăn các sản phẩm từ đậu nành gây dậy thì sớm. Phytoestrogen trong đậu nành khác biệt đáng kể so với estrogen nội sinh trong cơ thể, hơn nữa lượng phytoestrogen mà trẻ hấp thụ hằng ngày là rất nhỏ, không đủ để gây ảnh hưởng đến quá trình dậy thì.

(Theo The Paper)