Sếp Dragon Capital nói thẳng: Người Việt đầu tư vào quỹ nhưng chỉ nắm giữ hơn 1 năm và thường so sánh với lãi suất ngân hàng

Chiều 12/12, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance tổ chức Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề "Bứt phá trên nền tảng mới".

Chia sẻ Diễn đàn, bà Lương Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Quản lý tài sản, Khối trong nước, Dragon Capital Việt Nam, cho rằng Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mang tính bản lề của chu kỳ phát triển mới. Trước mắt là cơ hội hiếm có khi nhiều yếu tố cùng hội tụ: nền kinh tế có độ mở cao, cơ cấu dân số vàng, nguồn nhân lực dồi dào và đặc biệt là sự thay đổi trong tư duy phát triển.

Tuy vậy, theo bà Hạnh, thách thức lớn nhất hiện nay lại nằm ở yếu tố thời gian. Từ khoảng năm 2039, Việt Nam sẽ bắt đầu đối mặt với quá trình già hóa dân số, trong khi mục tiêu đặt ra là trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Quỹ thời gian vì thế không còn nhiều; nếu không tận dụng được giai đoạn này để bứt phá, cơ hội lịch sử có thể trôi qua một cách đáng tiếc, bà nhấn mạnh.

Theo bà Hạnh, trong kỷ nguyên phát triển, nhu cầu về vốn là rất lớn, vốn phải là yếu tố đi đầu. Tuy nhiên, thị trường vốn tại Việt Nam vẫn còn mỏng. Nền kinh tế phụ thuộc quá lớn vào hệ thống ngân hàng, với dư nợ tín dụng hơn 134% GDP cuối năm 2024. Hơn 20 năm qua, số quỹ đầu tư hiện tại tại Việt Nam đã tăng lên khoảng 100 quỹ. Về quy mô thì con số này vẫn còn khá khiêm tốn.

"Tôi hay nói vui với mọi người về con số của quỹ đầu tư ở Việt Nam được tượng trưng bởi hai con số 1. Con số 1 thứ nhất đó là tổng quy mô các quỹ đầu tư chưa đến 1% GDP - chỉ khoảng 30 tỷ USD. Con số 1 thứ hai đó là số lượng nhà đầu tư tham gia vào quỹ đầu tư, chứng chỉ quỹ chỉ khoảng đầu đó là 1 triệu nhà đầu tư. Đây là những con số khá khiêm tốn, so với các thị trường khác trong khu vực như Ấn Độ, Thái Lan (hơn 20%). Trong khi đó, quy mô dân số hay mức độ tiết kiệm của người dân Việt Nam không thua kém", bà dẫn chứng.

Hiện Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, quy mô vốn của các quỹ đầu tư tương đương khoảng 5% GDP, tức tăng gấp khoảng 10 lần chỉ trong vòng 5 năm. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng, song theo bà, là hướng đi đáng để cân nhắc và theo đuổi.

Theo bà Hạnh, một rào cản khác đến từ kênh phân phối khi khung pháp lý hiện hành vẫn còn nhiều hạn chế, trong đó các ngân hàng thương mại chưa được phép trực tiếp tham gia phân phối chứng chỉ quỹ.

Bên cạnh đó, theo bà, hạn chế không chỉ riêng của Việt Nam mà cũng khá phổ biến ở nhiều quốc gia là tư duy đầu tư còn ngắn hạn, thiên về đầu cơ hơn là tích lũy tài sản. Hiện tại phần lớn người dân khi đầu tư vào các quỹ thì thời gian nắm giữ chỉ khoảng hơn 1 năm, và mọi người thường hay so sánh với lãi suất ngân hàng.

"Tại các nước trên thế giới, quỹ hưu trí là những quỹ đầu tư lớn nhất, đóng vai trò rất quan trọng. Nhưng tại Việt Nam, các quỹ hưu trí vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, hạn chế. Hiện tại sau 8 năm ra đời về mặt pháp lý thì quy mô quỹ hưu trí chỉ chưa tới 2.000 tỷ, chưa tới 30.000 nhà đầu tư tham gia. Điều này có nghĩa các quy hưu trí chưa đạt được vai trò đóng góp về mặt an sinh xã hội. Vì vậy, nếu chúng ta không có bước chuyển mình mạnh mẽ thì sẽ khó mà xây dựng được một nền tảng vốn nằm để phục vụ mục tiêu bứt phá trong vòng 10 - 20 năm tới", bà phân tích.

Về giải pháp, bà Hạnh cho rằng cần ưu tiên khơi thông nguồn vốn trong nước – vốn rất dồi dào nhưng còn mang tính ngắn hạn. Vấn đề then chốt là làm sao chuyển dòng tiền này sang đầu tư dài hạn, trong đó chính sách ưu đãi thuế đóng vai trò quyết định. Kinh nghiệm từ Thái Lan, Ấn Độ hay Đài Loan cho thấy, ưu đãi thuế có thể tạo ra sự thay đổi rõ rệt trong hành vi đầu tư; vì vậy, cần cân nhắc miễn thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản đầu tư dài hạn.

Bên cạnh đó, cần mở rộng kênh phân phối bằng cách tháo gỡ các rào cản pháp lý, trao vai trò lớn hơn cho ngân hàng thương mại trong phân phối sản phẩm quỹ, giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn và đưa quỹ đầu tư trở thành một kênh tài sản phổ biến.

Một trụ cột khác là hoàn thiện khung pháp lý cho quỹ hưu trí theo thông lệ quốc tế, đồng thời nới dư địa đầu tư để nâng cao khả năng cạnh tranh, qua đó tăng vai trò của quỹ hưu trí trong bảo đảm an sinh xã hội, nhất là với lao động phi chính thức.

Giải pháp cuối cùng, bà cho rằng cần triển khai chương trình giáo dục tài chính cấp quốc gia nhằm nâng cao tư duy tài chính của người dân.

"Nếu người dân không hiểu về đầu tư, về tài chính thì họ sẽ không bao giờ hành động đúng được. Khảo sát cho thấy nhận thức về tài chính, tiết kiệm, đầu tư của người dân Việt Nam còn ở mức rất thấp trên thế giới. Chúng ta có thể triển khai giáo dục về tài chính từ các cấp học tiểu học, trung học, cấp 3. Hiện tại đa số trường quốc tế có chứ trường công chưa có các chương trình này", bà đề xuất.