Dịch bệnh hoành hành, cách ly toàn xã hội, "work from home"… con người ta rất dễ rơi vào cái bẫy của chính mình: Hãy vận dụng ngay hiệu ứng Domino để xây dựng những thói quen tốt trước khi quá muộn

Chẳng hạn, hãy xem xét trường hợp của Jennifer Lee Dukes.  Trong suốt 25 năm, khoảng thời gian từ khi tốt nghiệp đại học cho đến khi cô 40 tuổi, Jennifer chưa bao giờ biết dọn giường ngủ trừ khi mẹ cô tới thăm hay nhà có khách.

Đến một ngày, Jennifer muốn thay đổi và cố gắng tạo thói quen cứ 4 ngày sẽ dọn giường một lần. Và tất nhiên với Lee đó là một sự đột phá, một "chiến công hiển hách". Tuy nhiên, vào buổi sáng của ngày thứ tư, khi chăn mằn đã được gấp gọn cô đã quyết định nhặt tất cả số tất và quần áo đang nằm ngổn ngang xung quanh giường cho vào tủ. Kế tiếp, cô vào nhà bếp, để hết đống bát bẩn vào bồn rửa, vặn vòi nước, rửa sạch chúng và để gọn gàng vào tủ bát. Điều bất ngờ hơn là Jennifer còn đặt chú lợn tiết kiệm của mình trên bàn ăn như một vật trang trí.

Jennifer nói, "Hành động gấp chăn màn sau khi ngủ dậy của tôi đã khởi đầu cho một chuỗi những công việc lặt vặt sau đó. Tôi cảm thấy như mình đã trưởng thành, không còn thấy ngại mỗi lần phải dọn giường, làm sạch bồn rửa bát, sắp xếp lại tủ bát và trang trí lại chiếc bàn ăn của mình". Cô còn đùa rằng "người phụ nữ" đã biết đẩy bản thân mình ra khỏi sự lộn xộn và sống ngăn nắp hơn trước đó.

Hiệu ứng Domino là gì?

Hiệu ứng Domino nhấn mạnh rằng khi bạn thay đổi một hành vi bất kỳ thì nó sẽ kích hoạt một chuỗi các phản ứng khác, đồng thời tạo ra một sự chuyển đổi trong các hành vi liên quan.

Ví dụ, một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2012 bởi các nhà khoa học đến từ trường đại học Northwestern nhận thấy rằng khi mọi người giảm lượng thời gian nhàn rỗi mỗi ngày thì họ đồng thời cũng sẽ giảm lượng chất béo hấp thụ vào trong cơ thể. Những người tham gia nghiên cứu không hề được dặn dò phải ăn ít chất béo đi nhưng thói quen ăn uống của họ được cải thiện như là một hiệu ứng phụ rất tự nhiên, bởi vì họ dành ít thời gian hơn vào việc ngồi trên ghế, xem tivi và ăn một cách vô thức. Một thói quen đã kéo theo một thói quen khác cũng giống như một quân domino sẽ làm đổ một quân khác khi bị tác động một lực vừa phải.

Tuy nhiên, hiệu ứng Domino cũng sẽ khiến bạn duy trì các thói quen xấu. Thói quen kiểm tra điện thoại sẽ kéo theo thói quen chạm vào các thông báo mạng xã hội như Facebook, Twitter và rồi nó sẽ kích thích bạn truy cập vào các ứng dụng này để lướt News Feed một cách vô thức. Sâu hơn, bạn lại tự tạo thói quen trì hoãn khoảng 20 phút gì đó thay vì bỏ qua các thông báo ấy và tập trung vào công việc. Do vậy chính bản thân bạn phải biết chọn lựa duy trì thói quen nào có lợi và đừng để những xao nhãng dần tạo thành thói quen.

Ứng dụng hiệu ứng Domino

Quay trở lại với câu chuyện được đề cập ở đầu bài viết, khi Jennifer Lee Dukes bắt đầu dọn giường mỗi ngày, cô ấy đã thực hiện một cam kết nhỏ rằng "Tôi là một người sạch sẽ, ngăn nắp". Sau một vài ngày, cô bắt đầu mở rộng cam kết về bằng việc dọn dẹp thêm các khu vực khác trong ngôi nhà.

Đây là một "sản phẩm phụ" rất thú vị của hiệu ứng Domino. Không chỉ tạo ra các chuỗi hành vi mới mà nó còn thay đổi cả niềm tin cá nhân nữa. Khi "mỗi một quân domino đổ", bạn sẽ bắt đầu tin tưởng vào những điều mới về bản thân và xây dựng thói quen dựa trên sự nhận dạng về hình ảnh mới đó.

Hiệu ứng Domino không đơn thuần chỉ là một hiện tượng xảy ra với bạn mà là thứ bạn có thể tạo ra. Nó sẽ được kích hoạt bởi sức mạnh nội lực của bản thân để tạo ta một chuỗi các thói quen tốt bằng cách xây dựng những hành vi mới có thể kéo theo một cách tự nhiên những hành động tích cực tiếp theo.

Quy tắc quan trọng để áp dụng hiệu ứng Domino trong cuộc sống:

Thực hiện hành động nào đó liên tục hàng ngày

Hãy bắt đầu với điều mà bạn có động lực để làm nhất, chẳng hạn một hành vi nhỏ và làm nó liên tục, nhất quán. Điều này không chỉ khiến bạn hài lòng mà còn cho thấy bạn hoàn toàn có thể trở thành người mà bạn muốn. Không quan trọng quân domino nào đổ đầu tiên, miễn là có một quân đổ.

Duy trì và chuyển sang hành động khác

Duy trì thói quen đó thường xuyên và ngay lập tức chuyển sang hành vi kế tiếp mà bạn có động lực để thực hiện. Hãy để đòn bẩy hoàn thành một nhiệm vụ tác động trực tiếp tới bạn, đẩy bạn tới khả năng hoàn thành nhiệm vụ tiếp theo. Với mỗi lần lặp lại, bạn sẽ càng cam kết nhiều hơn vào hình ảnh mới của bản thân bạn.

Chia nhỏ mọi thứ để dễ kiểm soát 

Nếu có sự nghi ngờ, hãy chia nhỏ mọi thứ thành những phần nhỏ hơn. Khi bạn thử nghiệm những thói quen mới, hãy tập trung vào từng mảng nhỏ và đảm bảo kiểm soát được. Hiệu ứng domino chính là quá trình chứ không phải là kết quả. Đơn giản là duy trì "đòn bẩy" ban đầu, sau đó, để quá trình lặp lại như việc một quân domino đổ sẽ tự động làm đổ quân được đặt cạnh nó.

Nếu một thói quen không dẫn tới sự hình thành của một hành vi mới thì thường đó là bởi hành vi đó không tuân thủ đúng 3 quy tắc này. Có rất nhiều cách khiến cho một quân domino bị đổ. Do vậy, hãy tập trung vào hành vi khiến bạn hứng thú và hãy xem chúng có ảnh hưởng thế nào đến cả cuộc đời bạn.

Domino hay bất cứ nguyên tắc ứng dụng trong cuộc sống nào cũng vậy, quan trọng hơn hết là bạn phải kiên trì thực hiện đến cùng thì mới có thể thành công được.